جهش کم‌سابقه در واریزی حداقل و حداکثر عیدی کارگران | افزایش 10/000/000 عیدی کارگران امسال

به گزارش سایت  رستانیوز،با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال ۱۴۰۴، بحث عیدی کارگران دوباره داغ شده است. طبق بخشنامه‌های جدید، کارگران شاغل مشمول قانون کار، امسال رقمی بین ۲۰ تا ۳۱ میلیون تومان عیدی دریافت می‌کنند؛ عددی که نسبت به سال گذشته جهشی قابل توجه داشته و حداقل حدود ۷ میلیون تومان و حداکثر تا ۱۰ میلیون تومان بیشتر شده است.

در مقابل، کارمندان دولت همچنان در انتظار تصمیم نهایی هیأت وزیران درباره رقم عیدی هستند و بیش از ۱۰۵ هزار نفر با امضای یک کارزار اینترنتی، خواستار تغییر فرمول عیدی و همسان‌سازی با کارگران شده‌اند. این شکاف آشکار میان عیدی کارگران و عیدی کارمندان، حالا به یکی از مهم‌ترین موضوعات معیشتی روز تبدیل شده است.

عیدی کارگران ۱۰ میلیون تومان بیشتر شد | جهش کم‌سابقه در حداقل و حداکثر عیدی

طبق اطلاعات منتشر شده، عیدی کارگران در سال ۱۴۰۴ بین ۲۰ تا ۳۱ میلیون تومان تعیین شده است. مقایسه با سال گذشته نشان می‌دهد:

• کف عیدی ۱۴۰۳: حدود ۱۴ میلیون و ۳۲۳ هزار تومان

• سقف عیدی ۱۴۰۳: حدود ۲۱ میلیون و ۴۸۵ هزار تومان

در سال ۱۴۰۴:

• حداقل عیدی کارگران: حدود ۲۰ میلیون تومان

• حداکثر عیدی کارگران: حدود ۳۱ میلیون تومان

به این ترتیب:

• حداقل عیدی حدود ۷ میلیون تومان افزایش یافته است.

• حداکثر عیدی حدود ۱۰ میلیون تومان رشد کرده است.

پرداخت عیدی کارگران طبق روال معمول، از اوایل بهمن‌ماه آغاز می‌شود و کارفرمایان تا نیمه اسفند فرصت دارند عیدی و پاداش پایان سال را به حساب کارگران خود واریز کنند.

عیدی کارگران بر اساس قانون کار چگونه محاسبه می‌شود؟

مبنای محاسبه عیدی کارگران در قانون کار روشن است و بر اساس «روزهای مزد» تعیین می‌شود. مطابق عرف و رویه سال‌های گذشته، عیدی بر مبنای:

• ۶۰ روز مزد به عنوان حداقل عیدی

• ۹۰ روز مزد به عنوان حداکثر عیدی

برای کارگران مشمول قانون کار در نظر گرفته می‌شود و معمولاً سقف آن نیز تا سه برابر حداقل حقوق محدود می‌شود.

به زبان ساده:

• کارگری که حداقل‌بگیر است، عیدی کارگران برای او عددی نزدیک به حداقل تعیین‌شده (امسال حدود ۲۰ میلیون تومان) خواهد بود.

• کارگرانی که دستمزد بالاتر از حداقل دارند، ممکن است تا سقف حداکثر عیدی (حدود ۳۱ میلیون تومان) دریافت کنند؛ مشروط به آنکه مجموع عیدی از سقف قانونی فراتر نرود.

این فرمول باعث شده است که عیدی کارگران بیش از هر چیز به میزان مزد و حقوق پایه آن‌ها وابسته باشد.

عیدی کارگران و اختلاف معنادار با عیدی کارمندان دولت

یکی از مهم‌ترین محورهای بحث این روزها، مقایسه عیدی کارگران با عیدی کارمندان دولت است.

سال گذشته:

• عیدی کارمندان دولت: حدود ۳ میلیون تومان

• شامل: ۸۴۰ هزار تومان حق عائله‌مندی + ۳۶۰ هزار تومان برای هر فرزند

این رقم در برابر حداقل حدود ۱۴ تا ۲۱ میلیون تومان عیدی کارگران، اختلافی چندبرابری ایجاد کرد و موجی از نارضایتی میان کارمندان و حتی بازنشستگان را شکل داد.

امسال نیز با تعیین بازه ۲۰ تا ۳۱ میلیون تومانی برای عیدی کارگران، فشار برای تغییر فرمول عیدی کارمندان بیشتر شده و کارمندان خواستار آن شده‌اند که عیدی آنان نه به‌صورت عدد ثابت، بلکه مشابه کارگران و بر اساس «۶۰ تا ۹۰ روز مزد» محاسبه شود.

عیدی کارگران و کارزار اینترنتی همسان‌سازی عیدی

در روزهای اخیر، بیش از ۱۰۵ هزار کارمند یک کارزار اینترنتی را امضا کرده‌اند که در آن صراحتاً خواستار اصلاح شیوه پرداخت عیدی شده‌اند. در متن این کارزار آمده است:«پرداخت مبلغ ثابت، فاصله چشمگیری با هزینه‌های واقعی زندگی دارد و نیازمند بازنگری فوری است.»

مهم‌ترین مطالبه امضاکنندگان این کارزار:

• همسان‌سازی عیدی کارگران و عیدی کارمندان

• اعمال فرمول «۶۰ تا ۹۰ روز حقوق» برای کارکنان دولت

• حذف عیدی ثابت و جایگزینی آن با عیدی متناسب با سطح حقوق

این کارزار نشان می‌دهد که عیدی کارگران عملاً به معیار جدیدی برای سنجش عدالت در نظام پرداخت پایان سال تبدیل شده است.

عیدی کارگران و فشار هزینه‌های معیشتی در سال ۱۴۰۴

هرچند رقم عیدی کارگران در ظاهر چشمگیر به نظر می‌رسد، اما باید آن را در بستر اقتصادی سال ۱۴۰۴ دید؛ سالی که:

• نرخ تورم رسمی و غیررسمی در بسیاری از کالاهای اساسی بالاست.

• هزینه مسکن، اجاره، حمل‌ونقل و درمان رشد قابل توجهی داشته است.

• قیمت مواد غذایی، لبنیات، گوشت و حبوبات به‌شدت بالا رفته است.

در چنین شرایطی:

• برای بسیاری از کارگران، عیدی کارگران بیش از آنکه «پاداش» پایان سال باشد، کارکرد «جبران بخشی از عقب‌ماندگی هزینه‌ها» را پیدا کرده است.

• بخش قابل توجهی از عیدی، صرف پرداخت بدهی، اقساط، اجاره عقب‌افتاده یا خریدهای ضروری نوروزی می‌شود.

به بیان دیگر، گرچه روی کاغذ عیدی کارگران ۱۰ میلیون تومان بیشتر شده، اما در میدان واقعی زندگی، قدرت خرید واقعی این عیدی به‌خاطر تورم، کمتر از چیزی است که به نظر می‌رسد.

عیدی کارگران برای حداقل‌بگیران و سایر سطوح مزدی

در عمل، پرداخت عیدی کارگران به سه دسته عمده تقسیم می‌شود:

1. کارگران حداقل‌بگیر

   • دستمزد پایه برابر با حداقل مصوب شورای عالی کار

   • عیدی آنان معمولاً نزدیک به حداقل بازه تعیین‌شده (حدود ۲۰ میلیون تومان) است.

2. کارگران با دستمزد متوسط (کمی بالاتر از حداقل)

   • عیدی متناسب با حقوقشان محاسبه می‌شود

   • بسته به پایه حقوق، ممکن است به ارقام میانی بین کف و سقف عیدی برسند.

3. کارگران با حقوق بالا (نزدیک چند برابر حداقل مزد)

   • عیدی آنان تا سقف سه‌برابر حداقل حقوق محدود می‌شود

   • حتی اگر محاسبات ۹۰ روز مزد عدد بیشتری بدهد، سقف قانونی مانع افزایش بیشتر می‌شود.

این تقسیم‌بندی باعث می‌شود عیدی کارگران به‌صورت نسبی عادلانه، اما تحت تأثیر سقف قانونی، تا حدی هم محدود به حداقل‌ها باشد.

عیدی کارگران پیمانی، قراردادی و ساعتی

یکی از سؤالات رایج این است که عیدی کارگران با نوع قراردادشان چه ارتباطی دارد؟

• کارگران رسمی و دائم مشمول قانون کار، کاملاً تحت پوشش قانون عیدی هستند.

• کارگران قراردادی و پیمانی در صورتی که مشمول قانون کار باشند (و نه قانون مدیریت خدمات کشوری)، عیدی را بر اساس همان فرمول دریافت می‌کنند.

• برای کارگران ساعتی، روزمزد و پاره‌وقت، عیدی به نسبت مدت اشتغال و میزان مزد دریافتی در طول سال محاسبه می‌شود؛ یعنی اگر کسی نصف سال کار کرده باشد، عیدی او به همان نسبت محاسبه می‌شود.

به این ترتیب، اصل بر این است که هر کارگر مشمول قانون کار، فارغ از نوع قرارداد، مستحق دریافت عیدی است و کارفرما نمی‌تواند به بهانه نوع قرارداد، اصل عیدی را نادیده بگیرد.

عیدی کارگران و زمان‌بندی پرداخت؛ از بهمن تا نیمه اسفند

طبق رویه سال‌های گذشته، کارفرمایان باید عیدی کارگران را در بازه زمانی مشخصی پرداخت کنند:

• آغاز پرداخت: معمولاً اوایل بهمن‌ماه

• مهلت نهایی پرداخت: تا نیمه اسفند

کارفرمایانی که پرداخت عیدی را به روزهای آخر سال موکول می‌کنند، عملاً فشار مضاعفی به کارگران وارد می‌کنند، زیرا:

• کارگران برای برنامه‌ریزی خریدهای شب عید به نقدینگی نیاز دارند.

• تأخیر در پرداخت عیدی، بسیاری از کارگران را مجبور به قرض گرفتن یا فروش دارایی‌های کوچک می‌کند.

در مواردی که کارفرما از پرداخت عیدی کارگران خودداری کند، کارگران می‌توانند موضوع را از طریق ادارات کار و مراجع حل اختلاف پیگیری کنند.

عیدی کارگران و بازنشستگان؛ دو مسیر متفاوت در پایان سال

گرچه این گزارش تمرکز اصلی را بر عیدی کارگران شاغل گذاشته، اما بحث عیدی بازنشستگان نیز به آن گره خورده است.

• بازنشستگان تأمین اجتماعی که در گذشته کارگر بوده‌اند، عیدی خود را بر اساس مصوبات سالانه هیأت دولت دریافت می‌کنند، نه قانون کار.

• معمولاً عیدی بازنشستگان و کارمندان دولت به‌صورت مبلغ ثابت و با فرمولی جداگانه از عیدی کارگران تعیین می‌شود.

این تفاوت، یکی از دلایل اصلی نارضایتی بازنشستگان و درخواست برای همسان‌سازی عیدی بازنشستگان با عیدی کارگران شاغل است؛ مطالبه‌ای که هر سال با نزدیک شدن به اسفند، پررنگ‌تر می‌شود.

عیدی کارگران و پیشنهادهایی برای مدیریت بهتر این مبلغ

با توجه به اینکه عیدی کارگران در شرایط تورمی فعلی عملاً به یک «مبلغ استراتژیک» برای خانوار تبدیل شده، چند توصیه کاربردی می‌تواند برای کارگران مفید باشد:

• پرهیز از خرج‌کردن فوری تمام عیدی در خریدهای غیرضروری؛

• اولویت دادن به پرداخت بدهی‌ها و اقساط پرهزینه؛

• اختصاص بخشی از عیدی کارگران به هزینه‌های درمانی، آموزشی یا ضروری خانوار؛

• پرهیز از خرید کالاهای لوکس و توجه به کالاهای اساسی و ماندگار؛

• در صورت امکان، پس‌انداز درصدی از عیدی برای ماه‌های ابتدایی سال جدید که معمولاً هزینه‌ها بالاست.

با چنین رویکردی، عیدی کارگران می‌تواند به جای یک هیجان کوتاه‌مدت مصرفی، به ابزاری برای ایجاد قدری ثبات در بودجه خانوار تبدیل شود.

پرسش‌های متداول درباره عیدی کارگران

حداقل و حداکثر عیدی کارگران در سال ۱۴۰۴ چقدر است؟

طبق بخشنامه‌های جدید، عیدی کارگران در سال ۱۴۰۴ بین حدود ۲۰ تا ۳۱ میلیون تومان است؛ حداقل برای کارگران حداقل‌بگیر و حداکثر برای کارگرانی که دستمزد بالاتری دارند، با رعایت سقف قانونی.

 عیدی کارگران بر چه اساسی محاسبه می‌شود؟

مبنای عیدی کارگران معمولاً ۶۰ روز مزد به عنوان حداقل و ۹۰ روز مزد به عنوان حداکثر است، مشروط به این‌که از سقف سه‌برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار بیشتر نشود.

آیا همه کارگران از عیدی کارگران بهره‌مند می‌شوند؟

هر کارگر مشمول قانون کار – اعم از دائم، قراردادی، روزمزد و حتی ساعتی – از اصل عیدی برخوردار است و کارفرما موظف به پرداخت عیدی کارگران تا پیش از پایان سال است.

 عیدی کارمندان دولت چرا کمتر از عیدی کارگران است؟

عیدی کارمندان دولت بر اساس قوانین بودجه‌ای و تصمیم هیأت وزیران و به‌صورت مبلغ ثابت تعیین می‌شود، نه طبق فرمول ۶۰ تا ۹۰ روز مزد. همین تفاوت باعث شده عیدی کارگران به‌مراتب بالاتر از عیدی کارمندان باشد و کارمندان خواستار اصلاح فرمول شوند.

 اگر کارفرما عیدی کارگران را پرداخت نکند، چه باید کرد؟

در صورت عدم پرداخت عیدی کارگران، کارگر می‌تواند موضوع را از طریق اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و مراجع حل اختلاف کارگری پیگیری کند. عیدی، حق قانونی کارگر است و عدم پرداخت آن تخلف محسوب می‌شود.

برای اطلاع از:

• آخرین اخبار مربوط به عیدی کارگران و کارمندان

• تصمیم نهایی هیأت وزیران درباره عیدی کارمندان و بازنشستگان

• تحلیل‌های تخصصی درباره حقوق، مزایا، افزایش دستمزد و معیشت کارگران

 رستانیوز را دنبال کنید.
رستانیوز، همراه همیشگی کارگران، کارمندان و بازنشستگان در مسیر مطالبه‌گری حقوق قانونی و معیشت آبرومند.

منبع: بر پایه داده‌ها و گزارش‌های منتشرشده از بخشنامه‌های عیدی کارگران، خبرهای کارگری و کارزاری که برای همسان‌سازی عیدی کارمندان با عیدی کارگران راه‌اندازی شده است.