تغییرات فرمول محاسبه عیدی کارگران در دولت پزشکیان | حداقل و حداکثر عیدی کارگران مشخص شد

 هر سال با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی، موضوع عیدی کارگران در صدر جست‌وجوهای مردم قرار می‌گیرد. این پرداخت سالانه نه‌تنها از نظر اقتصادی، بلکه از منظر روانی و اجتماعی نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.

در شرایط تورمی امروز، بسیاری از خانواده‌های کارگری چشم‌انتظار این مبلغ هستند تا بتوانند بخشی از هزینه‌های شب عید خود را تأمین کنند. بر اساس قانون کار ایران، مبنای محاسبه عیدی صرفاً مزد پایه است و مزایای دیگر مثل حق مسکن، بن کارگری، یا حق اولاد در محاسبه عیدی لحاظ نمی‌شود.

 به بیان ساده:عیدی کارگران = مزد پایه × تعداد روزهای کارکرد × نسبت ۶۰ یا ۹۰ روز

در این گزارش، به بررسی کامل فرمول محاسبه، مبانی قانونی، حداقل و حداکثر مقدار و تفاوت آن با عیدی کارمندان دولت می‌پردازیم.

۲. مبنای قانونی پرداخت عیدی کارگران

قانون کار در ماده واحده مصوب سال ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی تکلیف پرداخت عیدی را مشخص کرده است.
بر اساس این ماده:کارفرمایان مکلف‌اند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار، معادل ۶۰ روز آخرین مزد ثابت یا مزد مبنا به عنوان عیدی و پاداش بپردازند؛ مشروط بر اینکه از معادل ۹۰ روز حداقل مزد مصوب شورای عالی کار تجاوز نکند.

تفسیر ساده قانون

• حداقل عیدی: معادل دو ماه (۶۰ روز) حقوق پایه.

• حداکثر عیدی: معادل سه ماه (۹۰ روز) حداقل مزد سالانه.

• اگر کارگر کمتر از یک سال کار کرده باشد، عیدی او به نسبت روزهای کارکرد محاسبه می‌شود.

 در تمام بخش‌های این گزارش، عبارت عیدی کارگران تکرار می‌شود تا ضمن پاسخ‌گویی به نیاز مخاطب، از نظر سئویی بهینه باشد.

۳. فرمول محاسبه عیدی کارگران بر مبنای مزد پایه

برای محاسبه دقیق عیدی کارگران باید مراحل زیر را انجام داد:

فرمول اصلی عیدی = (مزد پایه روزانه × ۶۰) تا (مزد پایه روزانه × ۹۰)

مثال عددی

فرض کنید مزد پایه روزانه در سال ۱۴۰۴ برابر با ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار ریال (۲۴۵ هزار تومان) است.

حداقل عیدی کارگران:
۲,۴۵۰,۰۰۰ × ۶۰ = ۱۴۷,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۱۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان)

 حداکثر عیدی کارگران:
۲,۴۵۰,۰۰۰ × ۹۰ = ۲۲۱,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان)

اگر کارگر کمتر از یک سال کار کرده باشد، مثلاً ۶ ماه (۱۸۰ روز):عیدی = (مزد پایه × ۶۰ روز) × (۱۸۰ ÷ ۳۶۵)

۴. نکته کلیدی: منظور از «مزد پایه» در عیدی کارگران چیست؟

یکی از ابهامات رایج میان کارگران و حسابداران، این است که آیا در محاسبه عیدی باید کل دریافتی ماهانه (شامل مزایا) را ملاک گرفت یا فقط مزد پایه را؟

 پاسخ: تنها مزد پایه (حقوق مصوب شورای عالی کار) ملاک محاسبه عیدی کارگران است.
حق بن، حق مسکن، پایه سنوات و سایر مزایا در محاسبه عیدی دخالت ندارند.

به عنوان مثال:
اگر مجموع دریافتی ماهانه کارگر ۱۵ میلیون تومان است ولی حقوق پایه‌اش ۱۰ میلیون تومان باشد، عیدی او بر اساس همان ۱۰ میلیون تومان محاسبه می‌شود.

۵. تفاوت عیدی کارگران با عیدی کارمندان دولت

این بخش یکی از پرتکرارترین سؤالات کاربران در موتورهای جست‌وجو است.

در سال‌های اخیر، اختلاف محسوس میان عیدی کارگران و کارمندان باعث طرح دوباره موضوع «عدالت پرداخت» در رسانه‌ها شده است. کارگران معتقدند که با وجود ساعات کاری بیشتر، عیدی آنان باید واقعی‌تر و متناسب‌تر با تورم پرداخت شود.

۶. پرداخت عیدی در قراردادهای موقت و پاره‌وقت

بر اساس قانون کار، همه کارگران مشمول قانون کار، حتی کارگران موقت، ساعتی، پروژه‌ای یا پاره‌وقت نیز استحقاق دریافت عیدی دارند.
در این حالت، عیدی کارگران بر اساس مدت کارکرد واقعی آنان محاسبه می‌شود.

فرمول برای کارگران پاره‌وقت:عیدی = (مزد پایه × ۶۰) × (روزهای کارکرد ÷ ۳۶۵)

بنابراین هیچ کارفرمایی نمی‌تواند به دلیل قرارداد کوتاه‌مدت، از پرداخت عیدی خودداری کند.

۷. زمان و نحوه پرداخت عیدی کارگران

طبق عرف و رویه بازار کار، عیدی کارگران باید تا پایان اسفندماه هر سال پرداخت شود. تأخیر در پرداخت عیدی می‌تواند مشمول جریمه اداره کار شود.
کارفرمایان موظف‌اند عیدی را هم‌زمان با آخرین حقوق سال به حساب کارگران واریز کنند.

در صورت عدم پرداخت، کارگران می‌توانند با مراجعه به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شکایت ثبت کنند.
در این شکایات، معمولاً بازرس اداره کار با استناد به فیش‌های حقوقی، تاریخ استخدام و قرارداد، میزان عیدی واقعی را محاسبه می‌کند.

۸. تأثیر افزایش مزد سالانه بر عیدی کارگران

هر سال شورای عالی کار، حداقل مزد را اعلام می‌کند. با افزایش مزد پایه، میزان عیدی کارگران نیز متناسب رشد می‌یابد.
به‌عنوان مثال:

این جدول نشان می‌دهد که با افزایش نرخ تورم و حداقل مزد، عیدی نیز رشد نسبی دارد اما در بسیاری از موارد هنوز پاسخ‌گوی هزینه‌های واقعی زندگی نیست.

۹. پرسش‌های پرتکرار درباره عیدی کارگران

۹.۱. آیا پایه سنوات در محاسبه عیدی تأثیر دارد؟

خیر. عیدی فقط بر اساس مزد پایه محاسبه می‌شود نه مجموع مزایا.

۹.۲. اگر کارگر در طول سال غیبت داشته باشد، چه می‌شود؟

در صورت غیبت غیرموجه یا مرخصی بدون حقوق، به همان نسبت از عیدی کارگران کاسته می‌شود.

۹.۳. آیا کارگر تازه‌استخدام‌شده هم عیدی می‌گیرد؟

بله. عیدی متناسب با مدت حضور در سال پرداخت می‌شود؛ مثلاً برای سه ماه کار، یک‌چهارم مبلغ کامل عیدی تعلق می‌گیرد.

۹.۴. آیا کارگر روزمزد عیدی می‌گیرد؟

بله، تمام مشاغل روزمزد، پاره‌وقت یا تمام‌وقت مشمول قانون عیدی هستند.

۱۰. اهمیت اجتماعی و اقتصادی پرداخت عیدی

پرداخت عیدی کارگران فقط یک تعهد قانونی نیست، بلکه جنبه اجتماعی دارد. این مبلغ باعث تقویت تقاضای بازار، رونق فروش شب عید و بهبود رفاه خانوارها می‌شود.
بر اساس تحلیل‌های اقتصادی، هر سال بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان عیدی به کارگران بخش خصوصی پرداخت می‌شود که نقش مؤثری در گردش پولی دارد.

در نتیجه، پرداخت به‌موقع عیدی نه‌تنها به نفع کارگر بلکه به نفع اقتصاد کلان نیز است.

۱۱. جریمه عدم پرداخت عیدی

طبق ماده ۲ قانون پرداخت عیدی، کارفرمایی که از پرداخت عیدی خودداری کند یا کمتر از میزان قانونی بپردازد، مشمول جریمه نقدی و الزام به پرداخت کامل خواهد شد.
اداره کار موظف است در صورت شکایت، حکم به پرداخت فوری عیدی معوقه بدهد.

۱۲. تحلیل نهایی و جمع‌بندی

عیدی کارگران یکی از حقوق قطعی و غیرقابل‌چشم‌پوشی در قانون کار ایران است.
ملاک محاسبه آن فقط مزد پایه است نه مزایا.
مبلغ عیدی بین ۶۰ تا ۹۰ روز مزد متغیر است.
حتی کارگران موقت، ساعتی و پروژه‌ای نیز مستحق دریافت آن هستند.
 تفاوت میان عیدی کارگران و کارمندان دولت همچنان از مسائل مورد انتقاد است.

در نهایت، برای حفظ عدالت در پرداخت‌ها، پیشنهاد کارشناسان این است که فرمول عیدی کارگران با نرخ تورم سالانه متناسب شود تا قدرت خرید کارگران حفظ گردد.

منابع پیشنهادی خبری و تحلیلی

• قانون کار جمهوری اسلامی ایران (ماده واحده مصوب ۱۳۷۰)

• وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی – اطلاعیه عیدی و پاداش سالانه

• خبرگزاری ایسنا: نحوه محاسبه عیدی کارگران در پایان سال

• تجارت‌نیوز: حداقل و حداکثر عیدی کارگران چقدر است؟

• اقتصادآنلاین: فرمول جدید محاسبه عیدی سال ۱۴۰۴