یارانه نقدی بگیران مهرماه با این درآمد یارانه ندارند

یارانه نقدی، یکی از مهم‌ترین حمایت‌های اقتصادی دولت از خانوارها، در مهر ۱۴۰۴ با تغییر بزرگی مواجه شده است. طبق اعلام عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، معیار دهک‌بندی یارانه‌ها دیگر درآمد یا دارایی خانوار نیست، بلکه میزان هزینه ماهانه افراد ملاک اصلی قرار خواهد گرفت. این تصمیم، پیامدهای گسترده‌ای برای یارانه‌بگیران خواهد داشت و خانوارهایی که میانگین هزینه ماهانه آن‌ها بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، یارانه‌شان قطع خواهد شد. در این گزارش، به بررسی دقیق تغییرات، اثرات اقتصادی و اجتماعی و راهکارهای مقابله با حذف یارانه پرداخته‌ایم.

تغییرات جدید در دهک‌بندی یارانه 

ملاک جدید: هزینه ماهانه، نه درآمد

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، علی جعفری آذر، توضیح داد که در رویکرد تازه وزارت تعاون، ملاک دهک‌بندی یارانه، هزینه‌های ماهانه خانوار است. پیش از این، درآمد، دارایی و مالکیت خودرو یا مسکن معیار بودند. اما این روش باعث اعتراض گسترده شده بود؛ زیرا حتی برخی مددجویان کمیته امداد و بهزیستی جزو دهک‌های بالا قرار می‌گرفتند و یارانه‌شان قطع می‌شد.

میزان هزینه تعیین‌کننده

بر اساس قانون جدید، اگر سرانه هزینه ماهانه هر فرد در خانوار بالاتر از ۱۰ میلیون تومان باشد، آن خانوار جزو دهک‌های پردرآمد شناخته شده و یارانه نقدی آن حذف خواهد شد. البته هزینه مسکن برای مستأجران از این محاسبه کنار گذاشته شده است، اما هزینه‌های درمان، تحصیل، خوراک و سایر مخارج در محاسبه لحاظ می‌شود.

تفاوت با روش گذشته

روش پیشین بر اساس دارایی‌ها و درآمد سالانه بود که شفافیت کافی نداشت. روش جدید با تمرکز روی هزینه واقعی زندگی خانوار، قصد دارد عدالت یارانه‌ای را بیشتر رعایت کند، هرچند ممکن است مشکلات جدیدی ایجاد شود.

افراد در معرض حذف یارانه 

دهک‌های پردرآمد جدید

بر اساس گزارش‌ها، خانوارهایی که میانگین هزینه ماهانه آن‌ها بیش از ۱۰ میلیون تومان است، یارانه‌شان قطع خواهد شد. این موضوع شامل خانوارهای دارای مخارج بالای درمان و تحصیل نیز می‌شود.

موارد ویژه

• خانواده‌هایی با شهریه بالای دانشگاه فرزندان

• افراد با هزینه‌های درمانی سنگین موقت

• خانوارهای با هزینه‌های غیرپایدار که در طول سال ممکن است افزایش یابد

جعفری آذر تاکید کرده است که در اولین دوره اجرای روش جدید، برخی خانوارها ممکن است به اشتباه در دهک‌های پردرآمد قرار گیرند و یارانه آن‌ها حذف شود، حتی اگر توان مالی واقعی نداشته باشند.

تاثیرات اقتصادی و اجتماعی حذف یارانه 

کاهش قدرت خرید خانوار

قطع یارانه نقدی برای خانوارهای پردرآمد ظاهراً کم‌ضرر به نظر می‌رسد، اما در مواردی که هزینه‌های خانوار به‌صورت مقطعی افزایش یافته باشد، فشار اقتصادی بر خانواده‌های کم‌درآمد ایجاد می‌شود.

بی‌اعتمادی و نارضایتی

حذف نادرست یارانه‌ها می‌تواند منجر به نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد مردم به دولت شود. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، تاثیر روانی این تصمیم را به طور گسترده گزارش کرده‌اند.

اثر بر بازار مصرف

با حذف یارانه برخی خانوارها، قدرت خرید کاهش یافته و تقاضای داخلی برای برخی کالاها و خدمات ممکن است کاهش یابد، که بر اقتصاد خرد تاثیرگذار است.

راهکارها و نکات مهم برای خانوارها 

1. بررسی هزینه‌های خانوار: خانوارها باید هزینه ماهانه خود را دقیق ثبت کنند تا از اشتباه در دهک‌بندی جلوگیری شود.

2. ثبت اعتراض: افرادی که یارانه‌شان حذف شده و معتقدند اشتباهی رخ داده، می‌توانند از طریق سامانه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعتراض ثبت کنند.

3. مستندات هزینه‌ها: ارائه رسیدها و مستندات هزینه‌های درمان، تحصیل و ضروری می‌تواند به بررسی درست دهک‌بندی کمک کند.

4. پیگیری دوره‌ای: با توجه به اینکه اولین دوره اجرای روش جدید است، خانوارها باید در دو ماه آینده وضعیت یارانه خود را پیگیری کنند.

نکات حقوقی و قانونی 

با تصویب بند (پ) تبصره ۱۳ قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت موظف است یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد (دهک‌های هشتم، نهم و دهم) را حذف کند. این الزام قانونی، مبنای تغییرات جدید در شیوه دهک‌بندی یارانه‌هاست.

جدول پیشنهادی: مقایسه روش قدیم و جدید دهک‌بندی یارانه 

جمع‌بندی و توصیه نهایی 

تغییر شیوه دهک‌بندی یارانه نقدی از درآمد به هزینه ماهانه، گامی مهم در جهت شفافیت و عدالت یارانه‌ای است. با این حال، خانوارها باید از هزینه‌های ماهانه خود آگاه باشند و در صورت حذف نادرست یارانه، از راه‌های قانونی اعتراض کنند. همچنین دولت باید دقت بیشتری برای جلوگیری از اشتباهات در شناسایی دهک‌های پردرآمد داشته باشد تا فشار اقتصادی غیرضروری به خانواده‌های کم‌درآمد و متوسط وارد نشود.

منابع خبری

1. خبرگزاری خبرآنلاین

2. تسنیم

3. ایسنا

4. قانون بودجه ۱۴۰۴

5. کانال شبکه خبری بازنشستگان