فرمول جدید حذف یارانه | میزان دقیق تراکنش برای قطع یارانه نقدی

یارانه نقدی یکی از سیاست‌های کلیدی دولت برای حمایت از اقشار کم‌درآمد است که از سال ۱۳۸۹ با هدف جبران هزینه‌های ناشی از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به خانوارها پرداخت می‌شود. با این حال، در سال‌های اخیر به دلیل دهک‌بندی‌های جدید و بررسی تراکنش‌های بانکی، بسیاری از خانوارها به اشتباه از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه حذف شده‌اند.

در این گزارش به بررسی میزان دقیق تراکنش ماهانه برای قطع یارانه نقدی، جزئیات فرمول جدید دولت، انتقادات نمایندگان مجلس، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی، و همچنین نحوه اعتراض به قطع یارانه نقدی خواهیم پرداخت.

یارانه نقدی چیست و چرا اهمیت دارد؟

یارانه نقدی ابزاری برای کاهش شکاف طبقاتی و حمایت از معیشت خانوارهاست. طبق آخرین آمار سازمان هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۴۰۴، حدود ۷۵ میلیون ایرانی مشمول این حمایت مالی هستند.
با توجه به رشد تورم و افزایش هزینه‌های زندگی، بسیاری از خانوارها یارانه نقدی را به‌عنوان بخشی مهم از درآمد ماهانه خود می‌دانند.

حذف یارانه نقدی با چه هدفی آغاز شد؟

به گفته احمد انارکی محمدی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس:

«هدف اصلی از حذف یارانه نقدی، جلوگیری از پرداخت آن به دهک‌های پردرآمد و تمرکز بر حمایت از اقشار ضعیف بود.»

اما اجرای این سیاست با خطاهای گسترده همراه شد. دلیل اصلی این خطاها محاسبه اشتباه تراکنش‌های بانکی و دارایی‌های خانوارها است.

میزان دقیق تراکنش ماهانه برای قطع یارانه نقدی

بر اساس اعلام وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معیار اصلی حذف یارانه نقدی از سال ۱۴۰۴، سرانه درآمد ماهانه خانوار پس از کسر اجاره مسکن است.

 اگر سرانه درآمد ماهانه خانوار بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، یارانه نقدی آن‌ها قطع می‌شود.

مثال محاسباتی

• خانوار ۳ نفره → درآمد کل بالای ۳۰ میلیون تومان در ماه (بعد از کسر اجاره) → حذف یارانه.

• خانوار ۴ نفره → درآمد کل بالای ۴۰ میلیون تومان در ماه → حذف یارانه.

این معیار جایگزین معیار قبلی (درآمد بین ۳۰ تا ۶۰ میلیون تومان بسته به تعداد اعضای خانوار) شده است.

جدول زیر مربوط به میزان دقیق تراکنش ماهانه برای قطع یارانه نقدی در سال ۱۴۰۳ است. بر اساس تعداد اعضای خانوار، سقف تراکنش مجاز ماهانه تعیین شده و در صورت عبور از این سقف، خانوار در دهک‌های پردرآمد قرار گرفته و یارانه آن‌ها حذف خواهد شد. جزئیات به شرح زیر است:

 نکته مهم:
هرچند سقف تراکنش‌ها برای سال ۱۴۰۴ به‌طور رسمی اعلام نشده، اما پیش‌بینی می‌شود با توجه به نرخ تورم و شرایط اقتصادی، این ارقام افزایش یابند.

 این جدول نشان می‌دهد که دولت به جای بررسی دقیق شرایط معیشتی خانوارها، عمدتاً تراکنش‌های بانکی را مبنای دهک‌بندی قرار داده است؛ موضوعی که می‌تواند باعث خطا در شناسایی و حذف یارانه افراد کم‌درآمد شود.

جدول واریزی یارانه نقدی شهریور ۱۴۰۴

اشتباهات در دهک‌بندی؛ کارگران و کارمندان قربانی شدند

بسیاری از کارگران و کارمندان به دلیل ورود مبالغ موقت به حسابشان، در دهک‌های بالاتر قرار گرفته و یارانه آن‌ها حذف شد.

نمونه‌ها:

• کارگران: واریز مبالغ کارفرما به حسابشان به‌عنوان «درآمد بالا» شناسایی شد.

• کارمندان: حقوق متوسط باعث قرار گرفتن در دهک پردرآمد شد.

• خانواده‌ها: شاغل شدن فرزند، منجر به حذف یارانه کل خانوار شد.

انتقادات به سیاست جدید حذف یارانه

حجت‌الاسلام جواد نیک‌بین، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس:

1. عدم تناسب با واقعیت‌های معیشتی: خط فقر در سال ۱۴۰۴ بیش از ۳۵ میلیون تومان است، اما معیار حذف یارانه ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

2. ابهام در محاسبه اجاره: هزینه مسکن در شهرهای بزرگ با شهرهای کوچک متفاوت است.

3. خطا در شناسایی: مبالغ موقت (مانند فروش خودرو یا جابه‌جایی مسکن) به‌عنوان درآمد پایدار در نظر گرفته شده است.

پیامدهای حذف اشتباهی یارانه‌ها

• محرومیت اقشار ضعیف: کارگران، بازنشستگان و خانواده‌های کم‌درآمد بدون پشتوانه باقی می‌مانند.

• نارضایتی اجتماعی: افزایش اعتراضات به‌ویژه در کلان‌شهرها.

• بی‌اعتمادی عمومی: ضعف در سیستم شناسایی دهک‌ها باعث کاهش اعتماد به سیاست‌های حمایتی دولت می‌شود.

نحوه اعتراض به قطع یارانه نقدی

خانوارهایی که یارانه آن‌ها به اشتباه قطع شده است می‌توانند از طریق روش‌های زیر اعتراض کنند:

1. سامانه حمایت وزارت رفاه به آدرس hemayat.mcls.gov.ir

2. تماس تلفنی با شماره ۰۲۱-۶۳۶۹ (مرکز پاسخگویی وزارت تعاون)

3. مراجعه حضوری به ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان‌ها

منابع خبری معتبر

• خبرگزاری اینتیتر (گزارش فرمول جدید حذف یارانه‌ها)

• خبرگزاری خانه ملت (اظهارات نمایندگان مجلس)

• سازمان هدفمندی یارانه‌ها (اعلام مبالغ یارانه سال ۱۴۰۴)