عیدی دولت امروز چهارشنبه ۱۹ شهریور بازگشت یارانه نقدی برخی خانوارها

یارانه نقدی یکی از ابزارهای حمایتی دولت ایران است که برای کاهش فشار اقتصادی بر خانوارهای کم‌درآمد و متوسط طراحی شده است. در سال‌های اخیر، سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها با تمرکز بر دهک‌بندی درآمدی خانوارها تغییرات زیادی داشته است. جدیدترین تحول، بازگشت یارانه نقدی برخی خانوارهای مشمول بدون نیاز به اعتراض است.

مطابق گزارش خبرگزاری تسنیم، برخی خانوارهایی که قبلاً از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده بودند، با تجدیدنظر در دهک‌بندی‌ها، یارانه آن‌ها مجدداً برقرار شده است. این روند اهمیت دهک‌بندی دقیق و شفافیت در فرآیند حمایت نقدی دولت را نشان می‌دهد.

تاریخچه حذف و بازگشت یارانه در ایران

حذف یارانه دهک دهم

قانون بودجه سال ۱۴۰۴ دولت را موظف کرده بود تا یارانه نقدی خانوارهای پردرآمد یعنی دهک‌های هشتم، نهم و دهم را حذف کند. این اقدام به منظور تخصیص بهتر منابع و افزایش کارایی توزیع یارانه‌ها انجام شد.

در مرداد ماه ۱۴۰۴، اولین گام حذف یارانه دهک دهم اجرا شد و حدود یک میلیون خانوار با درآمد ماهانه بیش از ۱۰ میلیون تومان پس از کسر هزینه اجاره مسکن، از دریافت یارانه محروم شدند. این گروه عمدتاً بالاترین دهک درآمدی کشور را تشکیل می‌دهند.

بازگشت یارانه بدون اعتراض

نکته جالب توجه این است که برخی خانوارها که سال‌ها پیش یارانه آن‌ها قطع شده بود، بدون هیچگونه درخواست یا اعتراض، دوباره مشمول دریافت یارانه شدند. به عنوان مثال، یارانه یک خانوار که از سال ۱۳۸۹ قطع شده بود، از سه ماه پیش مجدداً برقرار شد.

این اتفاق ناشی از دهک‌بندی جدید و قرار گرفتن خانوارها در دهک‌های پایین‌تر (دهک ۷) است. بنابراین یارانه و کالابرگ آنها به طور خودکار بازگشته است.

بررسی دقیق فرآیند دهک‌بندی و معیارهای حذف یارانه

معیارهای دهک‌بندی درآمدی

دهک‌بندی خانوارها براساس شاخص‌های مختلف از جمله درآمد ماهانه پس از کسر اجاره مسکن انجام می‌شود. این معیار امکان شناسایی دقیق خانوارهای پردرآمد و جلوگیری از پرداخت یارانه به دهک‌های بالا را فراهم می‌کند.

آخرین اطلاعات سامانه حمایت مربوط به سه ماهه اول سال ۱۴۰۳ است، بنابراین برخی اصلاحات و به‌روزرسانی‌ها برای بازگرداندن یارانه به خانوارهای مشمول ضروری بود.

مرحله چهارم کالابرگ و فرصت مصرف اعتبار

همزمان با بازگشت یارانه نقدی، خانوارها می‌توانند از اعتبار مرحله چهارم کالابرگ تا آبان ماه استفاده کنند. این اقدام نشان‌دهنده هماهنگی بین یارانه نقدی و کالاهای اساسی است تا هدفمندسازی یارانه‌ها بهتر اجرایی شود.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بازگشت یارانه

تقویت قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد

بازگشت یارانه نقدی به خانوارهای مشمول به افزایش قدرت خرید آن‌ها کمک می‌کند. این سیاست به خصوص برای خانوارهای طبقه متوسط که در دهک‌های ۶ و ۷ قرار دارند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

کاهش فشار اجتماعی و اقتصادی

با بازگشت یارانه بدون نیاز به اعتراض، فشارهای اداری و اجتماعی برای خانوارها کاهش یافته و شفافیت سیستم حمایتی افزایش می‌یابد.

افزایش کارایی توزیع منابع

هدفمندسازی یارانه‌ها باعث می‌شود منابع محدود به جای دهک‌های پردرآمد، به دهک‌های پایین‌تر منتقل شود. این اقدام، بازدهی اقتصادی و عدالت اجتماعی را افزایش می‌دهد.

مراحل آینده حذف یارانه دهک‌های ۸ و ۹

طبق گزارش‌های رسمی، حذف یارانه دهک‌های هشتم و نهم نیز در دستور کار دولت قرار دارد. برآوردها نشان می‌دهند که مجموعاً حدود ۱۸ میلیون نفر از دریافت یارانه باز خواهند ماند که تاکنون ۳ میلیون نفر از دهک دهم حذف شده‌اند.

این سیاست با اجرای گام‌به‌گام و شفاف همراه است و امکان اعتراض برای خانوارها فراهم شده است تا در صورت اشتباه، فرایند بازنگری صورت گیرد.

راهکارها و توصیه‌های دولت به خانوارها

ثبت اعتراض در سامانه حمایت

خانوارهایی که معتقدند به اشتباه از فهرست حذف شده‌اند، می‌توانند از طریق سامانه حمایت یا سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها درخواست بازنگری دهند.

پیگیری دهک‌بندی و وضعیت درآمد

همچنین بررسی مداوم وضعیت درآمد و طبقه‌بندی دهکی می‌تواند از اشتباهات احتمالی جلوگیری کند و اطمینان دهد که یارانه‌ها به خانوارهای واقعاً نیازمند تعلق می‌گیرد.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

بازگشت یارانه نقدی برخی خانوارهای مشمول بدون اعتراض، نشان‌دهنده تطبیق دقیق دهک‌بندی درآمدی و اصلاحات مستمر در سیستم حمایتی کشور است. این اقدام ضمن افزایش عدالت اجتماعی و اقتصادی، به تقویت قدرت خرید خانوارهای کم‌درآمد کمک می‌کند و کارایی تخصیص منابع دولتی را بالا می‌برد.

در عین حال، شفافیت در معیارهای دهک‌بندی، امکان اعتراض و بازنگری برای خانوارها، و هماهنگی با سیستم کالابرگ نشان می‌دهد که سیاست هدفمندسازی یارانه‌ها به شکل علمی و تدریجی در حال اجرا است.

منابع بازگشت یارانه

1. خبرگزاری تسنیم – بازگشت یارانه نقدی برخی خانوارها

2. قانون بودجه سال ۱۴۰۴ – بند (پ) تبصره ۱۳

3. سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها – سامانه حمایت و ثبت اعتراض