تغییر بزرگ در طرح حمایت معیشتی کالابرگ | سورپرایز دولت برای دهک‌های پایین!

افزایش هزینه‌های زندگی و رشد مداوم تورم باعث شده است که حمایت‌های معیشتی دولت برای بسیاری از خانوارهای ایرانی اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. پس از سه مرحله اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، حالا نوبت به مرحله چهارم رسیده است. دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده‌اند که به زودی زمان واریز مرحله جدید این طرح مشخص خواهد شد.

کالابرگ الکترونیکی چیست و چه هدفی دارد؟

کالابرگ الکترونیکی نوعی حمایت معیشتی غیرنقدی است که به جای واریز پول نقد، اعتبار خرید برای خانوارها در نظر گرفته می‌شود. این اعتبار تنها برای خرید یازده قلم کالای اساسی قابل استفاده است؛ کالاهایی مانند روغن، مرغ، برنج، لبنیات و سایر مواد اولیه مورد نیاز خانوار.

اهداف اصلی اجرای طرح کالابرگ:

• کاهش فشار تورمی بر دهک‌های کم‌درآمد.

• مدیریت هزینه‌های معیشتی خانوارها.

• جلوگیری از مصرف شدن یارانه نقدی در بخش‌های غیرضروری.

• تأمین امنیت غذایی اقشار آسیب‌پذیر.

مروری بر سه مرحله قبلی کالابرگ

مرحله‌های پیشین کالابرگ در تاریخ‌های زیر انجام شد:

• مرحله اول: اسفند ۱۴۰۳

• مرحله دوم: فروردین ۱۴۰۴

• مرحله سوم: تیر ۱۴۰۴

در هر سه مرحله، پرداخت به دهک‌های اول تا هفتم انجام شد و استقبال گسترده‌ای از سوی خانوارهای مشمول صورت گرفت.

مبلغ کالابرگ در مرحله چهارم

بر اساس اعلام رسمی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی:

• برای دهک‌های اول تا سوم: مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر واریز می‌شود.

• برای دهک‌های چهارم تا هفتم: مبلغ ۳۵۰ هزار تومان به ازای هر نفر پرداخت خواهد شد.

این مبالغ همانند مراحل گذشته، صرفاً در قالب اعتبار خرید بوده و به صورت نقدی به حساب افراد واریز نمی‌شود.

منابع تأمین اعتبار مرحله چهارم کالابرگ

یکی از مهم‌ترین چالش‌های دولت در اجرای این طرح، تأمین منابع مالی آن است.

دو منبع اصلی برای مرحله چهارم معرفی شده است:

1. حذف یارانه نقدی دهک‌های هشتم تا دهم (دهک‌های پردرآمد).

2. عوارض واردات خودرو توسط ایرانیان خارج از کشور.

بر اساس اصلاح آیین‌نامه واردات خودرو، ایرانیان مقیم خارج می‌توانند خودروهای خود را وارد کنند و عوارض آن مستقیماً به صندوق کالابرگ واریز خواهد شد. این ترکیب مالی، پشتوانه اجرای مرحله چهارم خواهد بود.

زمان واریز مرحله چهارم کالابرگ الکترونیکی

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که پرداخت‌های مرحله چهارم ممکن است به صورت ماهانه یا هر سه ماه یک بار انجام شود.

• اگر پرداخت ماهانه باشد → احتمال اجرای مرحله چهارم در شهریور ۱۴۰۴ وجود دارد.

• اگر پرداخت سه‌ماهه باشد → زمان بعدی اجرای طرح در مهر ۱۴۰۴ خواهد بود.

سخنان وزیر کار درباره مرحله چهارم کالابرگ

احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درباره این طرح گفته است:«رئیس‌جمهور نظرشان این است که هر ماه یا هر سه ماه یک بار بتوانیم این کالابرگ را پرداخت کنیم. در هشت ماه گذشته سه بار کالابرگ پرداخت شده که هر بار اعتبار آن ۲۵ هزار میلیارد تومان بوده است.»

او همچنین تاکید کرده که با وجود تورم بی‌سابقه، این حمایت معیشتی همچنان لازم و ضروری است.

مقایسه کالابرگ با یارانه نقدی

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که کالابرگ نسبت به یارانه نقدی مزایای بیشتری دارد.

مزایا:

• صرفاً برای خرید کالاهای اساسی استفاده می‌شود.

• احتمال کاهش هدررفت یارانه‌ها وجود دارد.

• به بهبود تغذیه و سلامت خانوارها کمک می‌کند.

معایب:

• محدودیت در انتخاب کالاها.

• مشکلات احتمالی در زیرساخت فروشگاهی و پرداخت الکترونیک.

• فشار مالی بر دولت برای تأمین منابع.

دهک‌های مشمول مرحله چهارم کالابرگ

پرداخت مرحله چهارم تنها به دهک‌های اول تا هفتم تعلق می‌گیرد. دهک‌های هشتم تا دهم به دلیل درآمد بالاتر، از این طرح حذف شده‌اند و حذف یارانه نقدی آن‌ها نیز بخشی از منابع مالی کالابرگ را تأمین می‌کند.

نحوه استفاده از کالابرگ الکترونیکی

مشمولان پس از دریافت پیامک واریز اعتبار، می‌توانند از طریق کارت بانکی سرپرست خانوار، از فروشگاه‌های طرف قرارداد خرید کنند. کالاها با همان قیمت مصوب عرضه خواهند شد و اعتبار تا پایان هر دوره در حساب خانوار باقی می‌ماند.

واکنش مردم به اجرای مرحله چهارم کالابرگ

بررسی‌های رسانه‌ای و فضای مجازی نشان می‌دهد:

• بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد از این طرح استقبال کرده‌اند زیرا کمک مستقیمی به سفره آن‌هاست.

• برخی دیگر معتقدند که مبلغ تخصیصی با توجه به تورم و قیمت کالاها کافی نیست.

• کارشناسان بر ضرورت اصلاح مداوم لیست کالاهای مشمول و افزایش اعتبار متناسب با تورم تاکید دارند.

آینده طرح کالابرگ؛ ماهانه یا سه‌ماهه؟

تصمیم‌گیری نهایی در خصوص زمان‌بندی اجرای مرحله چهارم، در دست رئیس‌جمهور و هیئت دولت است. اگر منابع مالی کافی تأمین شود، احتمال ماهانه شدن این طرح وجود دارد. در غیر این صورت، روند سه‌ماهه ادامه خواهد یافت.

جمع‌بندی

مرحله چهارم کالابرگ الکترونیکی به زودی اجرایی خواهد شد و دهک‌های اول تا هفتم می‌توانند از این حمایت معیشتی بهره‌مند شوند. مبلغ ۵۰۰ هزار تومان برای دهک‌های اول تا سوم و ۳۵۰ هزار تومان برای دهک‌های چهارم تا هفتم در نظر گرفته شده است. تأمین منابع مالی این طرح از محل حذف یارانه دهک‌های پردرآمد و عوارض واردات خودرو توسط ایرانیان خارج از کشور صورت می‌گیرد.

هنوز زمان دقیق اجرای این مرحله مشخص نیست اما بین شهریور و مهر ۱۴۰۴ پیش‌بینی می‌شود. اجرای این طرح می‌تواند نقش مهمی در کاهش فشار تورمی و حمایت از اقشار کم‌درآمد داشته باشد.

 منابع:

• خبرآنلاین

• اقتصادآنلاین

• تابناک

• شرق