حتما شما هم گاهی شنیده‌اید که برخی افراد می‌گویند قلبم می‌خواهد از سینه خارج شود، یا قلبم دارد بال بال می‌زند. شاید در ابتدا این موضوع ساده به نظر برسد و بی‌تفاوت از کنار آن بگذرید. اما بهتر است همیشه به این اندازه خوش بین نباشید و علائم و هشدارهای بدن را جدی بگیرید. «اختلال در ریتم قلب» یا «آریتمی قلبی» معمولا به خاطر عملکرد نامناسب پیام‌های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب بروز پیدا می‌کند و می‌تواند آزار دهنده باشد. در این مطلب قصد داریم علت‌های ایجاد آریتمی قلبی و راه‌های جلوگیری از آن را بررسی کنیم.
ضربان طبیعی قلب چگونه است و در چه شرایطی آریتمی رخ می‌دهد؟
در ساختار قلب چهار حفره وجود دارد که دو حفره بالایی دهلیز و دو حفره پایینی بطن نام دارند. ضربان قلب معمولا توسط دهلیز راست کنترل و طرح ریزی می‌شود. در این بخش پیام‌های الکتریکی هر یک از ضربان قلب تولید می‌شوند که نتیجه آن انقباض عضلات دهلیز و تخلیه خون به بطن‌ها است. پس از این که بطن‌ها از خون پرشدند، پیام الکتریکی به بطن می‌رسد، آن را منقبض می‌کند و خون به سایر بخش‌های بدن پمپ می‌شود.
در یک قلب سالم این فرآیند به آرامی صورت می‌گیرد و باعث ایجاد 60 تا 100 ضرب در دقیقه می‌شود. اما در شرایط غیر معمول ضربان قلب کم‌تر از 60 و بیش‌تر از 100 می‌شود. بر این اساس پزشکان تقسیم بندی خاصی را برای معرفی انواع آریتمی قلب در نظر گرفته‌اند که عبارتند از:
-
تاکیکاردی: ضربان قلب بیش از 100 بار در دقیقه
-
برادیکاردی: ضربان قلب کم‌تر از 60 بار در دقیقه
البته لازم است توجه داشته باشید که هر نوع کاهش یا افزایش ضربان قلب به معنای آریتمی و بروز اختلال در ریتم قلب نیست. به عنوان مثال ضربان قلب همه افراد در هنگام انجام دادن فعالیت بدنی افزایش و در هنگام خواب کاهش می‌یابد. بنابراین در ادامه علائم آریتمی قلبی را شرح می‌دهیم تا تشخیص آن راحت‌تر شود.
علائم آریتمی قلبی
آریتمی قلبی بیماری است که می‌تواند بدون علامت مدت زیادی مهمان شما باشد و به طور اتفاقی در طی یک معاینه ساده خودش را نشان دهد. مثلا زمانی که فوق تخصص پوست علائم راش پوستی را بررسی می‌کند؛ متوجه آن شود. اما گاهی هم با علائمی ظاهر می‌شود که اگر بیمار نسبت به تغییرات بدن خود هشیار باشد، می‌تواند به راحتی متوجه آن شود. به طور کلی موارد زیر را می‌توان به عنوان علائم آریتمی قلبی در نظر گرفت:
-
غش یا سنکوپ
-
تعریق زیاد
-
سبکی سر
-
خستگی شدید
-
استرس و اضطراب مداوم
-
تنگی نفس
-
احساس درد در قفسه سینه
-
کند بودن ضربان قلب
-
شدید بودن ضربان قلب
احساس خستگی، گیجی، سبکی سر و تنگی نفس معمولا به خاطر ضربان بسیار سریع یا بسیار کند به وجود می‌آیند زیرا در چنین شرایطی قلب نمی‌تواند به خوبی و به طور موثر عمل پمپاژ خون را انجام دهد. بنابراین لازم است که خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید.
علت‌های ایجاد آریتمی قلبی
موارد و دلایل بسیار زیادی هستند که می‌توانند سبب بروز آریتمی قلبی شوند. مواردی مانند تشکیل اسکار در قلب به خاطر حمله قلبی، گرفتگی عروق قلب در اثر بیماری کرونر، فشار خون بالا، تیروئید پرکار یا کم کار، دیابت، آپنه خواب و... در مجموع می‌توان گفت که برخی شرایط و بیماری‌ها می‌توانند ریسک بروز اختلال در ضربان قلب را افزایش دهند. از دیگر علت‌های بروز آریتمی قلبی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
-
مصرف سیگار و مواد مخدر
-
افراط در کافئین و الکل
-
استرس
-
داروهای سرماخوردگی و ضد آلرژی
-
ژنتیک
-
نارسایی قلب
-
کاردیومیوپاتی (نوعی آسیب قلبی)
-
فشار خون بالا
عوارض آریتمی قلبی
آریتمی قلبی بیماری خیلی خطرناکی نیست اما به سادگی هم نباید از کنار آن گذشت و بهتر است که تحت پیگیری و درمان قرار بگیرد. از مهم‌ترین عوارض این بیماری می‌توانیم به سکته مغزی و نارسایی قلبی (عدم پمپاژ موثر خون توسط قلب) اشاره کنیم. اختلال در ریتم ضربان قلب می‌تواند سبب لخته شدن خون شود. زمانی که این لخته می‌شکند و از قلب به مغز می‌رود، می‌تواند باعث ایجاد اختلال در جریان خون مغز و بروز سکته مغزی شود. این مورد بیش‌تر برای سالمندان و زنان باردار خطرناک است. البته پزشک می‌تواند با تجویز داروهای ضد انعقاد از بروز این مسئله تا حدی پیش‌گیری کند.
چگونه از بروز آریتمی قلبی جلوگیری کنیم؟
برای پیش‌گیری از بروز آریتمی قلبی باید سبک زندگی سالم را انتخاب و از استرس و تنش دوری کنید. داشتن رژیم غذایی سالم، فعالیت جسمانی منظم، پرهیز مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر و محدود کردم کافئین، پرهیز مصرف خود سرانه دارو و... می‌تواند در پیش‌گیری از بروز آریتمی قلبی موثر باشد.
آریتمی قلبی چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان آریتمی قلب فوق تخصص قلب ابتدا علائم و نشانه‌های بیماری را بررسی می‌کند و به معاینه فیزیکی می‌پردازد. سپس برای حصول اطمینان بیش‌تر و شناسایی دقیق نوع آریتمی آزمایش‌هایی مانند نوار قلب، مانیتور هولتر (ثبت فعالیت قلب در طول یک روز)، اکوکاردیوگرافی، آزمایش استرس، آزمایش الکتروفیزیولوژیک و... هریک از این آزمایش‌ها در شرایط خاصی تجویز می‌شوند و بسته به شدت یا ضعف بیماری فرد ملزم به انجام یک یا چند مورد از موارد مذکور است.
سپس بسته به نوع آریتمی قلبی روش‌های درمانی مناسب اتخاذ می‌شوند. البته لازم به ذکر است که آریتمی معمولا فقط زمانی نیاز به درمان دارد که فرد در معرض نارسایی قلبی یا سکته مغزی باشد. برخی از روش‌های درمانی آریتمی قلبی عبارتند از:
-
درمان برادیکاردی
همان‌طور که پیش‌تر بیان شد برادیکاردی کاهش ضربان قلب است. اگر این مشکل رفع نشود، پزشکان یک «ضربان ساز داخل قلبی» در مجاورت گردن قرار می‌دهند تا هر زمان که ضربان قلب کاهش یافت یا متوقف شد، ضربه ساز پیام‌های الکتریکی تحریکی را به قلب ارسال کند تا ریتم ضربان حفظ شود.
-
درمان تاکیکاردی
برای درمان تاکیکاردی یا افزایش ضربان قلب روش‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام در شرایط خاصی کاربرد دارند. یکی از این روش‌ها «مانور عصب واگ» نام دارد. برای استفاده از این روش بیمار می‌تواند نفس خود را حبس کند یا سرش را درون آب یخ فرو ببرد. نتیجه این کار تحریک سیستم عصبی کنترل کننده و کاهش ضربان قلب است. روش دوم استفاده از داروهای ضد آریتمی است. روش آخر هم استفاده از «کاردیوورژن» یا شوک الکتریکی است.
-
ابزارهای قابل کاشت
یکی دیگر روش‌های درمان آریتمی قلبی استفاده از ابزارهای قابل کاشت است. مواردی مانند ضربان ساز و کاردیوورتر (یک وسیله دارای باتری که مانند ضربان ساز عمل می‌کند و نزدیک ترقوه، زیر پوست جای گذاری می‌شود)
-
جراحی
در شرایط بحرانی پزشک برای درمان آریتمی قلب از جراحی استفاده می‌کنند که معمولا دو روش برای این کار وجود دارد: 1) روش ماز: جراح در دهلیز نوعی الگوی مارپیچی ایجاد می‌کند و مانع از انتقال پیام‌های الکتریکی سرگردان و ایجاد آریتمی می‌شود. 2) عمل جراحی بای پس عروق کرونر: در صورتی که بیمار به بیماری عروق کرونر مبتلا باشد پزشک از این روش استفاده می‌کند.
آریتمی قلبی، بیماری ساده و ساکت
بیمار مبتلا به آریتمی قلبی ممکن است حسی شبیه به ضربان زودرس قلب، ضربان کند و یا بسیار شدید داشته باشد. اگر هر کدام از این حالت‌ها را در شرایط عادی (عدم فعالیت مانند دویدن و یا در حالت استراحت مطلق) داشتید، بهتر است خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. برای پیش‌گیری از بروز آن هم کافی است سبک زندگی سالم را انتخاب کنید. (منبع: برترین ها)
برچسب ها : دکتر پوست,دکتر قلب,درمانکده
ارسال نظر