توافق دولت و مجلس برای اجرای مدل تازه کالابرگ الکترونیکی | پرداخت کالابرگ مستقیم با قیمت دلار دولتی به ۷ دهک

دولت و مجلس در آستانه تصمیم‌گیری نهایی برای اصلاح شیوه اجرای کالابرگ الکترونیکی قرار دارند.
به گفته‌ی احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هدف مشترک دولت و مجلس این است که یارانه به جای تخصیص به تولیدکننده و نهاده‌ها، مستقیماً به مصرف‌کننده پرداخت شود تا ثبات قیمت‌ها حفظ و عدالت در توزیع یارانه‌ها افزایش یابد.

این تغییر می‌تواند یکی از مهم‌ترین اصلاحات اقتصادی سال ۱۴۰۴ باشد؛ تغییری که در صورت اجرای درست، تأثیر مستقیمی بر سفره‌ی مردم و قیمت کالاهای اساسی خواهد داشت.

کالابرگ الکترونیکی چیست و چرا نیاز به اصلاح دارد؟

کالابرگ الکترونیکی طرحی است که در آن، یارانه نقدی به صورت اعتبار خرید کالاهای اساسی در اختیار خانوارها قرار می‌گیرد.
در این شیوه، افراد مشمول می‌توانند با استفاده از کارت بانکی یا اپلیکیشن مخصوص، کالاهای مشخصی مانند برنج، گوشت، مرغ، روغن و لبنیات را با قیمت یارانه‌ای خریداری کنند.

اما اجرای اولیه این طرح با مشکلاتی مانند ناهماهنگی با فروشگاه‌ها، نوسانات قیمت و پوشش محدود دهک‌ها مواجه شد.
به همین دلیل دولت چهاردهم تصمیم گرفته است که در شیوه اجرای کالابرگ الکترونیکی بازنگری اساسی انجام دهد.

 هدف دولت از اصلاح شیوه کالابرگ الکترونیکی چیست؟

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید:«هدف ما این است که یارانه از نهاده‌ها به مصرف‌کننده منتقل شود، تا مردم بدون نگرانی از افزایش قیمت‌ها، بتوانند کالاهای اساسی را با نرخ ثابت خریداری کنند.»

به این معنا که دولت به جای پرداخت یارانه به تولیدکننده، مبلغ یارانه را مستقیم به کارت خانوارها واریز می‌کند.
در نتیجه مردم به‌صورت مستقیم از ثبات قیمتی و یارانه واقعی بهره‌مند می‌شوند.

چه کسانی مشمول طرح جدید کالابرگ الکترونیکی خواهند شد؟

در طرح پیشین، تنها دهک‌های پایین درآمدی (دهک‌های ۱ تا ۳) مشمول کالابرگ الکترونیکی بودند.
اما طبق گفته‌ی میدری، در طرح جدید احتمالاً تا دهک هفتم جامعه نیز تحت پوشش قرار خواهند گرفت.

به این ترتیب، بیش از ۶۰ میلیون ایرانی می‌توانند از کالابرگ الکترونیکی بهره‌مند شوند.
او تأکید کرده است که هنوز درباره‌ی پوشش نهایی دهک‌ها تصمیم قطعی گرفته نشده و این موضوع در جلسه‌ی هفته آینده میان دولت و مجلس تعیین خواهد شد.

زمان نهایی اجرای طرح اصلاح‌شده کالابرگ الکترونیکی

احمد میدری اعلام کرده است:«طرح جدید کالابرگ الکترونیکی در آبان‌ماه نهایی خواهد شد، اما اجرای آن نیازمند توافق با بخش خصوصی و عقد قرارداد برای تأمین کالا با قیمت ثابت است.»

به گفته‌ی او، اگر دولت بخواهد طرح را بدون قرارداد مشخص آغاز کند، مانند دوره‌ی قبل، ثبات قیمتی حاصل نخواهد شد.
بنابراین ابتدا باید تأمین‌کنندگان و فروشگاه‌ها با دولت قرارداد دو یا سه‌ماهه ببندند تا قیمت کالاها در طول اجرای طرح ثابت بماند.

 نحوه اجرای کالابرگ الکترونیکی در طرح جدید

بر اساس برنامه‌ی پیشنهادی وزارت تعاون، کالابرگ الکترونیکی جدید با چند اصلاح کلیدی اجرا خواهد شد:

1. تثبیت قیمت ۱۳ کالای اساسی از طریق قرارداد با بخش خصوصی

2. افزایش پوشش خانوارها تا دهک هفتم

3. پرداخت یارانه مستقیم به کارت بانکی مردم

4. امکان خرید اعتباری پیش از واریز یارانه نقدی

5. گسترش شبکه فروشگاه‌های طرف قرارداد در سراسر کشور

این تغییرات برای جلوگیری از نوسانات قیمت و افزایش شفافیت طراحی شده‌اند.

 چه تفاوتی میان طرح قبلی و طرح جدید کالابرگ الکترونیکی وجود دارد؟

فهرست کالاهای مشمول کالابرگ الکترونیکی جدید

بر اساس اطلاعات منتشرشده از وزارت تعاون، کالاهای مشمول طرح شامل موارد زیر است:

• برنج

• گوشت قرمز و مرغ

• تخم‌مرغ

• لبنیات (شیر، ماست، پنیر)

• روغن

• حبوبات

• شکر و قند

• ماکارونی

• صابون و مواد شوینده

قیمت این کالاها با نرخ پایه‌ی ارز ۲۸,۵۰۰ تومان محاسبه می‌شود تا تورم بازار آزاد تأثیری بر آن‌ها نداشته باشد.

آیا مردم می‌توانند از کارت بانکی خود استفاده کنند؟

بله. یکی از تغییرات مهم در طرح جدید، حذف الزام به استفاده از اپلیکیشن خاص و امکان خرید با تمام کارت‌های بانکی خانوار است.
با این کار، همه‌ی افراد می‌توانند در فروشگاه‌های منتخب کشور با کارت بانکی یارانه‌دار خود خرید کنند.

نقش بخش خصوصی در اجرای طرح جدید

وزیر تعاون تأکید کرده است که اجرای موفق کالابرگ الکترونیکی بدون همکاری بخش خصوصی ممکن نیست.
به گفته‌ی او، دولت به دنبال عقد قرارداد با شبکه‌های بزرگ توزیع و فروشگاه‌های زنجیره‌ای است تا کالاهای اساسی با قیمت ثابت و کیفیت بالا در اختیار مردم قرار گیرد.

دیدگاه مجلس درباره اصلاح کالابرگ الکترونیکی

نمایندگان مجلس نیز معتقدند اجرای درست کالابرگ الکترونیکی می‌تواند به کاهش نوسانات قیمتی و افزایش عدالت در پرداخت یارانه‌ها کمک کند.
به گفته‌ی اعضای کمیسیون برنامه و بودجه، اصلاح ساختار اجرایی و حذف واسطه‌ها از مسیر پرداخت یارانه از اولویت‌های اصلی است.

چالش‌های اجرای کالابرگ الکترونیکی

با وجود برنامه‌ریزی‌های گسترده، کارشناسان اقتصادی چند چالش مهم را گوشزد کرده‌اند:

• نیاز به زیرساخت دیجیتال پایدار در فروشگاه‌ها

• تأمین پایدار کالاهای اساسی با نرخ مصوب

• جلوگیری از خرید و فروش اعتبار کالابرگ

• کنترل تورم ناشی از افزایش نقدینگی

وزارت تعاون وعده داده که با همکاری وزارت صمت و بانک مرکزی، این چالش‌ها برطرف خواهند شد.

زمان اعلام نهایی طرح

طبق گفته‌ی احمد میدری، طرح نهایی اصلاح شیوه کالابرگ الکترونیکی هفته آینده در جلسه مشترک دولت و مجلس به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور، محمدرضا عارف، تصویب خواهد شد.
پس از نهایی شدن، مرحله اجرایی از آبان‌ماه ۱۴۰۴ آغاز می‌شود.

جمع‌بندی: کالابرگ الکترونیکی جدید؛ گامی به‌سوی عدالت اقتصادی

اصلاح شیوه کالابرگ الکترونیکی یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های اقتصادی پاییز ۱۴۰۴ محسوب می‌شود.
با اجرای این طرح، یارانه‌ها به‌صورت شفاف‌تر و هدفمندتر به مردم می‌رسد و خانوارهای کم‌درآمد می‌توانند با ثبات قیمتی بیشتر، کالاهای اساسی خود را تأمین کنند.
موفقیت این طرح اما وابسته به همکاری دولت، مجلس، بخش خصوصی و فروشگاه‌های کشور خواهد بود.