بسته معیشتی ۸ دهک قطعی شد! کالاکارت مهر ۱۴۰۴ با یارانه نقدی و اقلام اساسی + جزئیات کامل برای همه خانوارها

با افزایش فشارهای اقتصادی ناشی از نوسانات ارزی و تهدیدهای بین‌المللی مانند فعال شدن مکانیسم ماشه، دولت چهاردهم به ریاست دکتر مسعود پزشکیان گام بزرگی برای حمایت از مردم برداشت.
بر اساس مصوبه هیأت دولت، از مهرماه ۱۴۰۴، بسته‌ معیشتی جدید برای ۸ دهک جامعه اجرا می‌شود؛ اقدامی که یکی از گسترده‌ترین طرح‌های حمایتی سال‌های اخیر به شمار می‌آید.

هدف اصلی این بسته‌ها، افزایش تاب‌آوری اقتصادی مردم، حفظ قدرت خرید خانوارها و مهار تورم است. این طرح، ترکیبی از یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیکی (کالاکارت) بوده و با تأکید مستقیم رئیس‌جمهور، به‌صورت مرحله‌ای اجرا می‌شود.

 افزایش دهک‌های مشمول از ۴ به ۸ دهک

به گفته سیدکامل تقوی‌نژاد، دبیر هیأت دولت:

«با تصمیم جدید هیأت دولت، دامنه مشمولان یارانه معیشتی از ۴ دهک به ۸ دهک افزایش یافته تا جمعیت بیشتری از مردم از حمایت مستقیم دولت بهره‌مند شوند.»

بر اساس این تصمیم، بیش از ۶۵ میلیون نفر از جمعیت کشور مشمول یکی از سه نوع حمایت معیشتی خواهند بود:

 هدف از اجرای بسته جدید یارانه معیشتی

دولت پزشکیان تأکید دارد که هدف اصلی این طرح، حمایت پایدار از معیشت خانوارها و تثبیت اقتصادی کشور است.
این تصمیم در راستای شعار «عدالت اقتصادی و رفاه برای همه» اتخاذ شده و چند هدف کلیدی را دنبال می‌کند:

• افزایش قدرت خرید اقشار متوسط و ضعیف جامعه

• پوشش کالاهای اساسی خانوارها با نرخ تثبیت‌شده

• کاهش فشار تورمی بر دهک‌های پایین درآمدی

• ایجاد آرامش روانی در بازار مصرف

 تدابیر ویژه دولت برای مقابله با اثرات مکانیسم ماشه

با توجه به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی، دولت از ماه‌ها قبل کمیته‌های تخصصی اقتصادی را تشکیل داده است.
این کمیته‌ها مأموریت دارند تبعات احتمالی تحریم‌ها را در حوزه ارزی، بانکی و کالایی مدیریت کنند.

دولت اعلام کرده که برای جلوگیری از شوک قیمتی:

• منابع ارزی لازم برای واردات کالاهای اساسی مانند گندم، روغن، دارو و نهاده‌های دامی تأمین شده است.

• هماهنگی با بانک مرکزی برای تخصیص ارز ترجیحی کالاهای حیاتی انجام شده.

• ذخایر استراتژیک کالاهای ضروری در انبارهای دولتی تقویت شده است.

به گفته تقوی‌نژاد:

«دولت برای هر سناریوی احتمالی آمادگی کامل دارد و اجازه نخواهد داد معیشت مردم آسیب ببیند.»

 تمرکز دولت بر تثبیت قیمت‌ها و کنترل بازار

یکی از مهم‌ترین محورهای بسته معیشتی جدید، کنترل زنجیره تأمین کالاهای اساسی است.
دولت با سه اقدام همزمان قصد دارد ثبات را در بازار برقرار کند:

1. تأمین ارز مورد نیاز واردات کالاهای اساسی

2. تسریع در ترخیص کالاها از گمرک و جلوگیری از احتکار

3. نظارت مستمر بر قیمت‌گذاری و توزیع کالاها

این سیاست‌ها قرار است مانع از افزایش خودسرانه قیمت‌ها شود و در نتیجه، یارانه‌های معیشتی اثر واقعی خود را در سفره مردم نشان دهند.

 جزئیات بسته معیشتی جدید برای ۸ دهک

 کالاکارت یا یارانه نقدی؟

بر اساس تصمیم دولت، بسته معیشتی در سه قالب مختلف اجرا می‌شود تا هر خانوار متناسب با نیاز و ترجیح خود از حمایت بهره‌مند شود.

• دهک‌های ۱ تا ۳: دریافت نقدی تقویتی (به‌صورت واریز مستقیم به حساب بانکی).

• دهک‌های ۴ تا ۶: کالاکارت الکترونیکی با اعتبار خرید ماهانه کالاهای ضروری.

• دهک‌های ۷ و ۸: ترکیبی از کالاکارت و یارانه نقدی.

 اقلام مشمول کالابرگ الکترونیکی

کالاکارت جدید شامل مجموعه‌ای از اقلام اساسی و پرمصرف خانوار است که به نرخ تثبیت‌شده تا پایان سال ۱۴۰۴ عرضه می‌شود:

• برنج ایرانی و خارجی

• روغن نباتی و خوراکی

• مرغ و تخم‌مرغ

• لبنیات (شیر، پنیر، ماست)

• حبوبات و قند

• آرد و ماکارونی

دولت تضمین کرده است که هرگونه افزایش قیمت این کالاها را خود پرداخت کند تا فشار به مصرف‌کننده وارد نشود.

 نحوه واریز و استفاده از یارانه جدید

پرداخت بسته‌های معیشتی از نیمه دوم مهرماه ۱۴۰۴ آغاز می‌شود.

• برای خانوارهای مشمول یارانه نقدی، مبلغ در حساب یارانه‌ای سرپرست خانوار واریز می‌شود.

• مشمولان کالاکارت نیز از طریق اپلیکیشن “کالابرگ ملی” یا کارت بانکی خود، می‌توانند از فروشگاه‌های منتخب خرید کنند.

نکته مهم:
افرادی که هنوز حساب یا شبای بانکی خود را در سامانه رفاه ایرانیان به‌روزرسانی نکرده‌اند، باید فوراً اقدام کنند تا از دریافت یارانه جا نمانند.

 اولویت با اقشار آسیب‌پذیر جامعه

در فاز نخست اجرای این طرح، دهک‌های پایین‌تر در اولویت هستند:

• مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره)

• خانواده‌های تحت پوشش بهزیستی

• کارگران کم‌درآمد

• زنان سرپرست خانوار

• سالمندان بدون درآمد ثابت

پس از پوشش کامل این گروه‌ها، طرح به دهک‌های متوسط نیز گسترش می‌یابد تا عدالت توزیعی کامل‌تر شود.

 ارتباط بسته معیشتی با برنامه هفتم توسعه

بسته معیشتی جدید دولت پزشکیان بخشی از برنامه هفتم توسعه اقتصادی کشور است.
این برنامه با هدف کاهش فقر، افزایش رفاه عمومی و گسترش عدالت توزیعی طراحی شده است.

به گفته دبیر هیأت دولت، این طرح‌ها موقتی نیستند؛ بلکه به صورت پایدار و بلندمدت ادامه خواهند یافت تا به یکی از پایه‌های سیاست اجتماعی کشور تبدیل شوند.

 تأمین منابع مالی طرح از محل اصلاح یارانه‌های پنهان

یکی از نگرانی‌های اصلی مردم و کارشناسان، منابع مالی اجرای این طرح است.
بر اساس اعلام رسمی دولت، منابع این طرح از محل صرفه‌جویی در یارانه‌های پنهان انرژی، حذف هزینه‌های غیرضروری بودجه و کنترل واردات غیرضروری تأمین خواهد شد.

به گفته تقوی‌نژاد:

«با حذف یارانه‌های غیرهدفمند، می‌توان حمایت مؤثر و واقعی از اقشار کم‌درآمد داشت.»

 واکنش کارشناسان اقتصادی

اقتصاددانان، اجرای بسته معیشتی برای ۸ دهک را «گامی مثبت در جهت عدالت اجتماعی» دانسته‌اند.
به باور آنان، افزایش پوشش حمایتی از ۴ به ۸ دهک باعث کاهش نارضایتی اجتماعی و افزایش اعتماد عمومی به دولت می‌شود.

با این حال، کارشناسان هشدار داده‌اند که اگر کنترل تورم و نظارت بر بازار هم‌زمان انجام نشود، اثرات مثبت این بسته ممکن است موقتی باشد.

 واکنش مردم در فضای مجازی

در شبکه‌های اجتماعی، کاربران از تصمیم دولت استقبال کرده‌اند. بسیاری نوشته‌اند که این اقدام، «اولین گام واقعی برای عدالت اقتصادی در دولت جدید» است.
برخی نیز خواستار شفافیت در شناسایی دهک‌ها و امکان اعتراض در سامانه رفاه شده‌اند تا هیچ فرد مستحق از این طرح جا نماند.

 برنامه دولت برای فاز دوم بسته معیشتی

طبق اعلام دبیر هیأت دولت، فاز دوم اجرای طرح از آذرماه ۱۴۰۴ آغاز می‌شود.
در این مرحله، علاوه بر افزایش مبلغ یارانه‌ها، فهرست کالاهای مشمول کالاکارت نیز گسترش می‌یابد.

همچنین دولت در نظر دارد امکان خرید اعتباری پیش از واریز یارانه را فراهم کند؛ مشابه طرح «کالابرگ هوشمند» که در برخی استان‌ها آزمایشی اجرا شده بود.

 جمع‌بندی نهایی | گامی بزرگ برای عدالت معیشتی

اجرای بسته معیشتی دولت پزشکیان با پوشش ۸ دهک، نقطه عطفی در سیاست‌های حمایتی کشور محسوب می‌شود.
این طرح، ترکیبی از حمایت نقدی و کالاکارت است که می‌تواند به کاهش فشار تورم، افزایش رفاه عمومی و تقویت ثبات اقتصادی بینجامد.

اگر دولت بتواند نظارت دقیق، توزیع شفاف و کنترل بازار را به‌درستی اجرا کند، این بسته می‌تواند به الگویی موفق برای عدالت اجتماعی در ایران تبدیل شود.