کالابرگ الکترونیک
دستور فوری پزشکیان برای افزایش مبلغ کالابرگ | سود بنزین وارد کالابرگ شد
درآمد افزایش قیمت سوخت قرار است مستقیماً وارد تأمین مالی کالابرگ شود. گزارش رستانیوز از جزئیات طرح جدید و نقش کارت سوخت جایگاه‌داران را در ادامه بخوانید.
طرح جدید دولت درباره پیوند درآمد سوخت و تأمین مالی کالابرگ الکترونیکی وارد مرحله جدیدی شده است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است که هرگونه افزایش در نرخ کارت‌های اضطراری سوخت جایگاه‌ها، مستقیماً به صندوق کالابرگ واریز خواهد شد. به بیان ساده‌تر، هر میزان از درآمد جدید سوخت قرار است به سفره مردم بازگردد و برای تقویت کالابرگ خانوارهای یارانه‌بگیر استفاده شود.
در این گزارش رستانیوز، جزئیات کامل طرح، پیامدهای اقتصادی، تأثیر بر دهک‌های پایین و زمان احتمالی اجرای کامل آن بررسی می‌شود.
سود بنزین چگونه وارد کالابرگ می‌شود؟
بر اساس اعلام وزیر کار، مکانیزم طرح به این صورت است که هر میزان افزایش نرخ سوخت در کارت‌های اضطراری جایگاه‌ها به‌عنوان درآمد جدید محاسبه شده و به بودجه کالابرگ الکترونیکی منتقل می‌شود.
به گفته او:
«هر مبلغی که در این سطح افزایش یابد، مستقیماً وارد تأمین مالی کالابرگ خواهد شد.»
به این ترتیب، بخش مهمی از درآمدی که تا پیش از این در شبکه جایگاه‌ها جذب می‌شد، اکنون قرار است به‌صورت یارانه کالایی در اختیار مردم قرار گیرد.
تأمین مالی کالابرگ از محل سود بنزین
یکی از چالش‌های قدیمی کالابرگ، تأمین مالی پایدار آن بود. طرح جدید دو هدف دارد:
-
کاهش کسری منابع کالابرگ
-
ارتباط مستقیم درآمد سوخت با رفاه مردم
کارشناسان اقتصادی معتقدند این مدل می‌تواند شفافیت بیشتری ایجاد کند؛ زیرا درآمد سوخت دقیقاً مشخص و قابل رهگیری است.
چرا کارت سوخت جایگاه‌داران مهم است؟
وزیر کار اشاره کرد:
«کارت سوخت جایگاه‌داران باید به نرخ پنج هزار تومان برسد؛ اما هنوز این مرحله اجرا نشده است.»
کارت سوخت جایگاه‌داران همان کارتی است که زمانی سهمیه خود جایگاه برای مواقع اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
افزایش نرخ این کارت می‌تواند درآمد جدیدی ایجاد کند؛ اما فعلاً هیچ درآمدی واریز نشده چون اجرای آن آغاز نشده است.
این موضوع نشان می‌دهد کالابرگ هنوز بر درآمد جدید تکیه ندارد و اجرای طرح در مراحل نهایی طراحی قرار دارد.
ارتباط افزایش قیمت سوخت با سفره مردم
در نگاه دولت، این مدل سه پیام کلیدی دارد:
-
هر افزایش درآمد سوخت مستقیم به یارانه کالایی تبدیل می‌شود
-
این درآمد قابل رصد و محاسبه است
-
کالابرگ می‌تواند پایدارتر شود
به بیان ساده:
سود بنزین → کالابرگ → مصرف‌کننده نهایی
این مکانیسم همان چرخه‌ای است که دولت قصد دارد جایگزین افزایش نقدینگی کند.
آیا قیمت بنزین افزایش پیدا کرده؟
طبق اعلام رسمی:
-
دولت هنوز هیچ تصمیمی درباره افزایش نرخ عمومی بنزین نگرفته است.
-
بحث فعلاً فقط درباره کارت‌های اضطراری جایگاه‌هاست.
-
بنابراین مردم فعلاً افزایش قیمت در پمپ‌بنزین را تجربه نخواهند کرد.
این موضوع برای جلوگیری از التهاب در جامعه بسیار کلیدی است.
نقش کالابرگ در حمایت از دهک‌های آسیب‌پذیر
کالابرگ الکترونیکی یکی از طرح‌هایی است که برای دهک‌های:
-
اول
-
دوم
-
سوم
-
و بخشی از دهک چهارم
طراحی شده است.
در این طرح، خانوار می‌تواند کالای اساسی با قیمت مصوب خریداری کند و در نهایت بخشی از مبلغ خریداری‌شده به‌صورت یارانه کالایی تأمین می‌شود.
درآمد جدید بنزین قرار است سقف کالابرگ را افزایش دهد و از کسری منابع جلوگیری کند.
چرا دولت به سمت کالابرگ رفته است؟
کارشناسان چند دلیل مطرح می‌کنند:
-
کاهش فشار نقدینگی و تورم
-
جهت‌دهی یارانه به مصرف کالای ضروری
-
کاهش احتمال سوءاستفاده و قاچاق سوخت
-
کنترل بهتر منابع حمایتی
دولت اعلام کرده که پرداخت نقدی (یارانه نقدی ماهانه) همچنان ادامه دارد، اما کالابرگ جایگزین بخشی از حمایت‌ها خواهد شد.
کالابرگ چقدر نیاز به منابع مالی دارد؟
برآوردها نشان می‌دهد:
-
برای دهک‌های اول تا سوم، هر نفر ۵۰۰ هزار تومان اعتبار کالابرگ نیاز دارد
-
برای دهک چهارم و پنجم، حدود ۳۵۰ هزار تومان
-
مجموعاً سالانه چند ده هزار میلیارد تومان بودجه لازم است
درآمد سوخت می‌تواند بخش مهمی از این نیاز را پوشش دهد و کسری منابع را کاهش دهد.
آیا این مدل شبیه تجربه کشورهای دیگر است؟
بله. در بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین و شرق آسیا:
-
درآمد حاصل از سوخت
-
درآمد حاصل از انرژی
-
درآمد صادرات
برای یارانه کالایی و رفاهی به طبقات کم‌درآمد اختصاص می‌یابد.
مدل ایران شباهت زیادی به طرح‌های رفاهی برزیل، ترکیه و مالزی دارد.
مزایای طرح اتصال سود بنزین به کالابرگ
۱) شفافیت
هر ریال درآمد مشخص است.
۲) پایداری
کالابرگ همیشه نیازمند بودجه ثابت است.
۳) بازتوزیع عادلانه
درآمد سوخت بیشتر به دهک‌های آسیب‌پذیر می‌رسد.
۴) جلوگیری از مصرف بی‌رویه
سیاست‌های قیمتی سوخت اصلاح می‌شود.
چالش‌های اجرای طرح
با وجود مزایا، طرح با چند چالش روبه‌روست:
-
دیر شروع شدن اجرای نرخ جدید کارت جایگاه‌داران
-
احتمال نگرانی عمومی درباره افزایش قیمت
-
نیاز به زیرساخت فنی
-
هماهنگی وزارت نفت و وزارت رفاه
-
تعیین سقف دقیق کالابرگ برای همه خانوارها
اما دولت اعلام کرده در حال نهایی‌سازی تمام بخش‌هاست.
چه زمانی اجرای کامل آغاز می‌شود؟
طبق گفته وزیر کار:
-
هنوز درآمد جدیدی واریز نشده
-
اجرای نرخ ۵۰۰۰ تومانی کارت جایگاه‌داران در دست بررسی است
-
احتمالاً جزئیات نهایی تا پایان سال اعلام می‌شود
بنابراین اجرای کامل طرح در سال آینده محتمل‌تر است.
تأثیر طرح بر تورم
بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند:
-
افزایش قیمت در کارت جایگاه‌داران تأثیری بر تورم عمومی ندارد
-
چون قیمت سوخت مصرفی مردم افزایش پیدا نمی‌کند
-
اما ورود منابع جدید به کالابرگ می‌تواند قدرت خرید خانوارهای محروم را تقویت کند
آیا دهک‌های دیگر شامل این طرح می‌شوند؟
وزارت کار اعلام کرده که:
-
فعلاً دهک اول تا سوم اولویت اصلی هستند
-
در صورت تأمین منابع، دهک‌های چهارم تا هفتم نیز می‌توانند شامل افزایش اعتبار شوند
-
دهک‌های بالاتر احتمال استفاده محدود دارند
درآمد بنزین تعیین‌کننده خواهد بود.
طرح جدید دولت برای اتصال درآمد سوخت به کالابرگ یکی از مهم‌ترین اصلاحات رفاهی سال‌های اخیر است.
اگر اجرای آن کامل شود:
-
منابع پایدار کالابرگ تأمین می‌شود
-
یارانه کالایی افزایش پیدا می‌کند
-
قدرت خرید خانوارها تقویت می‌شود
-
حمایت از دهک‌های ضعیف هدفمندتر می‌شود
اکنون تنها مسئله باقی‌مانده، اجرای نرخ جدید کارت سوخت جایگاه‌داران و واریز درآمد به حساب کالابرگ است.
رستانیوز این موضوع را در گزارش‌های بعدی پوشش خواهد داد.
آیا قیمت بنزین برای مردم افزایش یافته است؟
خیر. این طرح فقط مربوط به کارت‌های اضطراری جایگاه‌داران است.
درآمد سوخت چگونه به کالابرگ منتقل می‌شود؟
هر میزان افزایش نرخ در کارت جایگاه‌داران → انتقال مستقیم به بودجه کالابرگ.
آیا فعلاً درآمدی از این طرح واریز شده است؟
خیر؛ هنوز نرخ جدید اجرا نشده است.
چه دهک‌هایی از افزایش بودجه کالابرگ بهره‌مند می‌شوند؟
دهک‌های اول تا سوم در اولویت هستند.
برای پیگیری کامل روند اجرای طرح،رستانیوز را دنبال کنید؛ اولین رسانه‌ای باشید که از جزئیات جدید کالابرگ مطلع می‌شود.
