بن‌کارت حمایتی 350/000 تومانی برای خانوارهای دهک 1 تا 3 +نحوه دریافت

سال‌های اخیر، برنامه‌های حمایتی در حوزه سلامت و رفاه اجتماعی، یکی از محورهای اصلی سیاست‌های دولت و نهادهای غیردولتی بوده است. بن‌کارت تغذیه مادران باردار و شیرده یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها بود که با هدف کاهش سوءتغذیه در دهک‌های پایین جامعه و ارتقای سلامت نسل آینده، از سال ۱۳۹۹ آغاز شد و تا پایان سال ۱۴۰۳ ادامه داشت. این طرح که با همکاری کمیته امداد، وزارت بهداشت و بنیاد مستضعفان اجرا شد، توانست تاثیر بسزایی بر زندگی مادران و کودکان کم‌درآمد داشته باشد.

اما با پایان یافتن تفاهم‌نامه و عدم تخصیص بودجه از سوی بنیاد مستضعفان در سال جاری، اجرای طرح متوقف شده است. در این گزارش جامع، به بررسی جزئیات این طرح، نحوه اجرا، اثرگذاری بر مادران و کودکان، مشکلات و چالش‌های پیش‌رو و آینده حمایت‌های تغذیه‌ای مادران خواهیم پرداخت.

بن‌کارت تغذیه مادران؛ حمایتی مستقیم و حیاتی

طرح بن‌کارت تغذیه مادران باردار و شیرده با هدف کاهش مشکلات سوءتغذیه در دهک‌های پایین جامعه اجرا شد. سوءتغذیه مادران می‌تواند تأثیر مستقیم و جبران‌ناپذیری بر سلامت جنین و کودک داشته باشد؛ از تولد نوزاد کم‌وزن گرفته تا مشکلات رشد جسمانی و ذهنی.

بنابراین، این طرح نه تنها یک اقدام حمایتی بلکه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در سلامت نسل آینده بود. با استفاده از کارت‌های غیرنقدی، مادران می‌توانستند اقلام غذایی تاییدشده توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه را خریداری کنند و به این ترتیب، سلامت خود و فرزندشان را تضمین نمایند.

نحوه اجرای طرح بن‌کارت

صدور کارت‌ها و نحوه استفاده

بن‌کارت‌ها به صورت غیرنقدی شارژ می‌شدند و سال گذشته هر کارت حدود ۳۵۰ هزار تومان اعتبار داشت. مادران می‌توانستند با این کارت‌ها مواد غذایی استاندارد و مورد تایید را از فروشگاه‌های مشخص خریداری کنند. توزیع کارت‌ها توسط کمیته امداد و با همکاری وزارت بهداشت و بنیاد علوی انجام شد.

گروه‌های هدف

مادران باردار و شیرده در دهک‌های یک تا پنج مشمول دریافت کارت بودند. این گروه‌ها اغلب با مشکلات اقتصادی مواجه بودند و نیاز به حمایت مستقیم تغذیه‌ای داشتند.

پوشش آماری

در سال پایانی اجرای طرح (۱۴۰۳)، تنها ۷ ماه اعتبار برای طرح تأمین شد و حدود ۶۰ هزار مادر از این حمایت بهره‌مند شدند. این آمار نشان می‌دهد که با وجود محدودیت منابع، طرح توانست بخش قابل توجهی از مادران نیازمند را تحت پوشش قرار دهد.

چرا بن‌کارت متوقف شد؟

یکی از مهم‌ترین سوالات جامعه این است که چرا این طرح مهم متوقف شد. پاسخ به چند عامل کلیدی برمی‌گردد:

1. پایان تفاهم‌نامه ۵ ساله میان کمیته امداد و بنیاد مستضعفان.

2. عدم تخصیص بودجه جدید از سوی بنیاد علوی.

3. محدودیت منابع مالی و اولویت‌بندی طرح‌های حمایتی در دولت.

مجتبی احمدلو، مدیرکل بهداشت، درمان و بیمه‌های اجتماعی کمیته امداد، در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد:«سال گذشته تنها هفت ماه تأمین اعتبار شد و توانستیم حدود ۶۰ هزار مادر را تحت پوشش قرار دهیم. اما اعتبار کامل برای کل سال تأمین نشد و در سال جاری نیز تاکنون هیچ بودجه‌ای اختصاص نیافته است.»

پیامدهای توقف طرح بن‌کارت

توقف طرح بن‌کارت پیامدهای جدی برای مادران و کودکان کم‌درآمد به همراه دارد:

• افزایش خطر سوءتغذیه و کمبود ریزمغذی‌ها در مادران و نوزادان.

• افزایش هزینه‌های درمانی برای خانواده‌ها و سیستم سلامت.

• نارضایتی اجتماعی و فشار روانی به خانواده‌ها.

• کاهش سلامت عمومی جامعه و تهدید آینده نسل جدید.

کارشناسان تغذیه و سلامت عمومی تاکید دارند که حتی یک ماه توقف حمایت‌های تغذیه‌ای می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری داشته باشد، زیرا نیازهای مادران و جنین‌ها بسیار حساس و حیاتی است.

تجربه واقعی مادران

اهمیت تغذیه مادران در سلامت جامعه

تأمین نیازهای تغذیه‌ای مادران، تضمین کننده سلامت جنین و نوزاد است. کمبود تغذیه در دوران بارداری می‌تواند پیامدهای زیر داشته باشد:

• تولد نوزاد کم‌وزن

• مشکلات رشدی و ذهنی در کودک

• افزایش مرگ و میر نوزادان

• ضعف سیستم ایمنی نوزاد

بنابراین، هرگونه حمایت تغذیه‌ای مانند بن‌کارت نقش کلیدی در کاهش چرخه فقر و بیماری‌های مرتبط با سوءتغذیه دارد.

تحلیل کارشناسان و راهکارهای جایگزین

متخصصان تغذیه و اقتصاد خانواده توصیه می‌کنند که دولت و نهادهای حمایتی اقدامات زیر را در نظر بگیرند:

1. تمدید تفاهم‌نامه با بنیاد مستضعفان و تامین بودجه پایدار.

2. ایجاد طرح جایگزین با همکاری وزارت بهداشت و خیرین.

3. جذب منابع بین‌المللی برای تامین کمک‌های تغذیه‌ای.

4. توسعه پوشش طرح برای دهک‌های بیشتر و مادران دارای چند فرزند.

این اقدامات می‌توانند اثر توقف طرح را کاهش دهند و از آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی جلوگیری کنند.

جمع‌بندی

طرح بن‌کارت تغذیه مادران باردار و شیرده با حمایت کمیته امداد، وزارت بهداشت و بنیاد مستضعفان، در طول پنج سال توانست سلامت هزاران مادر و کودک را تضمین کند. با این حال، توقف طرح در سال ۱۴۰۴ به دلیل پایان تفاهم‌نامه و نبود بودجه، نگرانی‌هایی جدی ایجاد کرده است. کارشناسان تاکید دارند که ادامه این برنامه‌ها برای تضمین امنیت غذایی مادران و کودکان ضروری است و دولت باید هر چه سریع‌تر برای جایگزینی یا تمدید طرح اقدام کند.

منابع خبری و مستندات

• ایسنا، گفت‌وگو با مجتبی احمدلو، مدیرکل بهداشت، درمان و بیمه‌های اجتماعی کمیته امداد 【۱۴۰۴】

• یسنا، گزارش برنامه‌های حمایتی مادران باردار و شیرده، ۱۴۰۴

• خبرگزاری مهر، بررسی اثرات طرح بن‌کارت در سلامت جامعه، ۱۴۰۳