آخرین نظر دولت درباره کالابرگ الکترونیک| کالابرگ الکترونیک به کجا رسید؟

 کالابرگ الکترونیک طرحی برای جایگزینی یارانه است. در ابتدای امسال که یارانه کالاهای اساسی حذف شد و کالاها افزایش قیمت چندبرابری پیدا کردند طرح کالابرگ الکترونیک مطرح شد. کالابرگ الکترونیک همان مصداق کوپن در ابتدای انقلاب است. کالابرگ الکترونیک قرار است به برخی کالاهای اساسی تعلق بگیرد. آیا کالابرگ الکترونیک می تواند جایگزین یارانه نقدی شود؟ آیا این طرح موفق می شود؟

گروه سیاسی : دولت به تازگی طی لایحه ای خواستار اصلاح لایحه بودجه و حذف قید "به قیمت شهریور ۱۴۰۰" شده و تعهد قوه مجریه به تخصیص کالابرگ برای جبران تورم ناشی از حذف ارز ترجیحی هم هنوز اجرایی نشده است . ریشه و پیامد ناپایبندی دولت به تعهدات قانونی خود در جراحی بزرگ چیست و مجلس چرا از اختیارات خود برای مقابله با قانون گریزی دولت استفاده نمی کند؟

خبرآنلاین این سوال را با غلامرضا نوری قزلجه رئیس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس یازدهم ونماینده مردم بستان آباد به بحث گذاشت. او هشدار می دهد : «این خطر هم وجود دارد که این لایحه بیاید و مجلس قبول نکند و خود دولت به دردسر و چالش بیفتد. خب دولت این قسمت از قانون بودجه را عملیاتی نکرده و قول داده بود که دوماهه کالابرگ را اجرایی کند، بعدا گفتند ۳ماهه و حالا با این لایحه ، به نظر می رسد که تصمیم دارند کلاً،کالابرگ اجرا نکنند ... تصویب لایحه دولت می تواند تاب آوری جامعه در شرایط سخت کنونی را کاهش دهد.» این گفت و گو از نظرتان می گذرد:

دولت به تازگی طی لایحه ای خواستار اصلاح لایحه بودجه و حذف قید "به قیمت شهریور ۱۴۰۰" درخصوص تخصیص کالابرگ برای جبران تورم ناشی از اجرای طرح اصلاح یاحذف ارز ترجیحی شده است، به نظر شما چنین مساله‌ای چه تبعاتی در جامعه خواهد داشت؟

در جریان هستید که دولت قبل از لایحه بودجه یک لایحه برای حذف ارز ترجیحی آورد که مجلس آن را رد کرد، بعد مجدداً در لایحه بودجه این مسئله را آورد و کمیسیون تلفیق آن را رد کرد، سپس جلسات غیرعلنی برگزار شد و عده‌ای آمدند و آن جا صحبت کردند بالاخره به نوعی مجلس را متقاعد کردند که اجازه ای به دولت بدهد.

در آن اجازه‌ای که مجلس به دولت داد این طور آمده بود که دولت اگر لازم دانست ، مجاز است که نسبت به حذف ارز ترجیحی اقدام کند ولی در هر صورت نباید قیمت کالاها از شهریور ۱۴۰۰ بالاتر برود و منابع حاصل از این تغییر روش به صورت یارانه در قالب کالابرگ به قیمت شهریور ۱۴۰۰ به خانوارهای مشمول تعلق گیرد.

دولت در عمل فقط همان بخش اول اجازه را عملیاتی کرد و بحث انتقال دقیق این مابه‌التفاوت به سفره مردم را که در قالب کالابرگ الکترونیکی و ثابت ماندن قیمت‌ کالاهای اساسی با پرداخت مابه‌التفاوت آن از سوی دولت پیش‌بینی شده بود را رعایت نکرد و مسیر دیگری را انتخاب کرد.

جالب است که تاکنون هیچ صحبتی به صورت جدی در جایی مطرح نشده که دولت خلاف قانون عمل کرده ، علت آن هم این است که اگرچه ما می‌گوییم مجلس می‌تواند پیگیری کند ، اما مجلس درحال بی‌خاصیت شدن است. مثلاً اینجا فرض کنیم ، مجلس بیاید اعتراض کند که خارج از قانون انجام شده، خب فوراً می‌برند یکی-دو شب بعد در شورای هماهنگی اقتصادی سران قوا، آن جا مجوز می‌گیرند و می‌شود قانون و مجلس هم بی مجلس.

به همین دلیل ، کسی هم پیگیری نکرد که شما خلاف قانون انجام دادید و اکنون هم این که دولت لایحه بدهد یا ندهد و چنین مجوزی را بگیرد یا نه ، چندان تفاوتی نخواهد کرد. در عین حال این خطر هم وجود دارد که این لایحه بیاید و مجلس قبول نکند و خود دولت به دردسر و چالش بیفتد. خب دولت این قسمت از قانون بودجه را عملیاتی نکرده و قول داده بود که دوماهه کالابرگ را اجرایی کند، بعدا گفتند ۳ماهه و حالا با این لایحه ، به نظر می رسد که تصمیم دارند کلاً،کالابرگ اجرا نکنند.

طرح چنین مباحثی فارغ از اینکه مجلس آن را تصویب کند یا نه، چه اثرات و پیامدهایی در فضای جامعه و وضعیت اقتصاد و بازار دارد؟

این‌ها تکانه‌هایی ایجاد کرده و به نوعی استرس‌هایی را به اقتصاد کشور و اقتصاد خانوار وارد می‌کند که باعث التهاب در بازار شده و سفره و معیشت مردم را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. به نظرم طرح مساله‌ای این چنینی خوب نیست و اثرات منفی در جامعه دارد، بازار را از آرامش خارج می‌کند و به تلاطم می‌برد.

فکر می‌کنم که دولت نباید در این حوزه‌ها دنبال اختیارات بیشتر باشد، وضعیت کنونی تاب و تحمل آخر جامعه است که دارند همراهی می‌کنند و نباید بیشتر از این ها به مردم فشار آورد. اگر دولت خیلی بیش از این در سفره مردم دستکاری یا دست‌اندازی کند بالاخره مردم هم گله‌مند خواهند شد که واکنشی طبیعی است. بنابراین ، دولت برای پیش‌برد کارها ، حتما باید تاب‌آوری جامعه را لحاظ کند.

در حالی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس هفته گذشته از آماده شدن زیرساخت کالابرگ الکترونیک از شهریورماه خبر داده بود،که وزیر اقتصاد در حاشیه نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، خبری متفاوت درباره کوپن الکترونیکی اعلام کرد.

احسان خاندوزی اعلام کرد: نتیجه بررسی‌های آزمایشی کالابرگ الکترونیک باید به ستاد اقتصادی دولت ارسال شود که تاکنون به این مرحله نرسیده است.

به گفته او، از ابتدا مقرر شده بود بعد از اتمام دوره آزمایشی طرح کالابرگ، نتیجه به ستاد اقتصادی دولت اعلام شود و سپس اجرایی و توسعه پیدا کند.

وزیر اقتصاد متذکر شد: این طرح در حال طی‌ روند اعلام شده است، اما هنوز به ستاد اقتصادی دولت نرسیده است و اگر از سوی دولت تصمیم دیگری گرفته شود، اعلام خواهیم کرد.

بنا به این گزارش، این سخنان وزیر اقتصاد در حالی است که هفته گذشته مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد: زیرساخت کالابرگ الکترونیک در حال آماده‌سازی است و براساس وعده داده شده، در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود.

طغیانی در مصاحبه با یک برنامه رادیویی با ذکر این نکته که کالابرگ الکترونیک، مصوب بودجه سالانه مجلس است، گفت: دولت در اجرا، به دلیلِ اتفاقات اردیبهشت ماه و نیز اجرای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تفاوت‌هایی صورت داد، چون اوضاع آن گونه که تصور می‌شد، پیش نرفت.

وی عنوان کرد: براساس وعده داده شده، زیرساخت کالابرگ الکترونیک در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود و کالای اساسی و ضروری با توجه به قول دولت، به صورت کالابرگ ارائه می‌شود.

طغیانی متذکر شد: مشمولان یارانه در قانون مشخص شده است و همین دامنه‌ای که مشمول یارانه هدفمندی شدند، کالا برگ نیز دریافت می‌کنند.

زمان توزیع کالابرگ الکترونیک 

«سید احسان خاندوزی» در مراسم اختتامیه نخستین مدرسه تابستانه سیاست‌گذاری اقتصادی در جمع خبرنگاران درخصوص تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری، اظهارداشت: با توجه به اینکه حرکت به سمت نظام‌بخشی پرداخت‌ها و نظام مالی کشور در دستور کار قانونگذار بوده و حتی ابلاغیه تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری پیش از این از سوی بانک مرکزی ابلاغ شده بود، جلساتی با رییس کل بانک مرکزی برگزار شد.

وی افزود: اراده مشترک وزارت اقتصاد و بانک مرکزی این است که امسال ماجرای تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری که برای مردم مساله ایجاد کرده را به سرانجام برسانیم. 

وزیر اقتصاد درباره اجرایی شدن سامانه مودیان مالیاتی گفت: قانون سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی مهلتی را معین کرده بود که خرداد ۱۴۰۰ به پایان می‌رسید.

وی ادامه‌داد: وقتی کار خود را در وزارت اقتصاد شروع کردیم، بخش‌های زیادی از مقدمات فنی و اتصال بخش‌های اقتصادی به سامانه فراهم نشده بود، بر این اساس مهلتی از مجلس خواستیم و موفق شدیم اوایل امسال بخشی از عقب ماندگی‌های را جبران کنیم، از تیرماه هم که اجرای قانون شروع شد و اطلاعیه‌های مربوط به فراخوان نیز توسط سازمان مالیاتی ابلاغ می‌شود. 

نخستین مدرسه تابستانه سیاست‌گذاری اقتصادی که به همت وزارت اقتصاد دوره‌های آموزشی برای دانشجویان درنظر گرفته بود، امروز با حضور وزیر اقتصاد به کار خود پایان داد.

مهدی طغیانی، عضو کمیسیون اقتصادی در مورد بازگشت ارز ۴۲۰۰ هزار تومانی برای برخی کالاها گفت: بازگشت ارز ۴۲۰۰ هزار تومانی برای برخی کالاها امکانپذیر نیست، ولی بهبود شرایط امکان پذیر است.

وی در ادامه توضیح داد: در ماههای اول اجرای اینگونه سیاست‎ها اگر نظارت کافی نباشد و بسته های مختلفی در نظر گرفته نشود، شاهد نا بسامانی در قیمت‌ها خواهیم بود. اگر اصلاحات، نظارتها و بهبودهایی پیش گرفته شود، به مرور اثر حذف ۴۲۰۰ هزار تومانی بر بقیه کالاها کم رنگ می شود، اما به این معنا نیست که اثر ندارد. 

طغیانی مطرح کرد: برخی اعلام می‎کنند که حذف ارز ۴۲۰۰ بر قیمت دیگر کالاها اثر ندارد که این کاملاً یک سخن اشتباه است. در اقتصاد هر چیزی تغییر کند، اثرش را کم یا زیاد روی موارد دیگر می گذارد. ممکن است روی کالایی تاثیر بیشتر بگذارد و روی کالای دیگر اثرش کمتر باشد، اما این اثرگذاری قابل انکار نیست و باید تلاش کنیم اثرگذاری را کاهش دهیم. 

این نماینده در مورد کالابرگ الکترونیکی گفت: دولت قول داده که کالابرگ الکترونیکی را تا اواخر تابستان آماده کند. اما نکته حائز اهمیت این است که آیا جامعه امروز قبول می‌کند به جای پرداخت نقدی، کالابرگ دریافت کند؟

طغیانی مطرح کرد که من تردید دارم جامعه بپذیرد پرداخت نقدی نشود و کالابرگ الکترونیک دریافت کند. 

در پایان این عضو کمیسیون اقتصاد  تصریح کرد: اگر این سیاست را با کالابرگ شروع می کردیم، بدون شک کالابرگ بهترین راه حل بود. اما امروز که ۳ الی ۴ ماه پرداخت نقدی داشتیم، امکان اینکه مردم را برای دریافت کالابرگ الکترونیکی مجاب کنیم کار سختی خواهد بود. اینکه به افراد بگوییم دیگر پول را نمی‎دهیم، بدون شک به یک مسئله تبدیل می شود.

دهه شصتی ها به خوبی با مفهوم کالابرگ یا همان کوپن آشنا هستند، برگه هایی که باآن ها می توانستیم برخی از کالاهای اساسی را با قیمت مصوب دولتی تهیه کنیم که معمولا قیمتی به مراتب پایین تر از قیمت بازار داشت و در مکان های خاصی عرضه می شد.

اما حالا دولت تصمیم گرفته همان کوپن را به روز کند و در قالب طرح کالابرگ الکترونیکی کالاهای اساسی را به قیمت کمتری در بین مردم توزیع کند. تصمیم این اتفاق قبل از حذف ارز 4200 تومانی از کالاهای اساسی گرفته شده بود ولی فراهم نبودن زیرساخت ها آن را به تعویق انداخت و دولت در این مدت برای جبران مبلغ، یارانه نقدی را افزایش داد. با این حال طرح آزمایشی کالابرگ الکترونیکی قرار است از چندین شهر از جمله گرمسار، آبیک و ایلام شروع شود و بعد از آن شهرها و استان های دیگر هم به آن اضافه شوند.

اما سؤالاتی که در این بین برای خیلی از مردم به وجود آمده این است که سازوکار و استفاده از کالابرگ‌های الکترونیکی چگونه است، این کالابرگ های الکترونیک به چه افرادی تعلق می گیرد، چه کالاهایی را می شود با این کالابرگ ها خرید و سوالاتی از این قبیل، در این مطلب، می‌خواهیم با توجه به صحبت‌های مسئولان به این پرسش ها پاسخ دهیم و با اجرای این طرح بیشتر آشنا شویم.