خبر مهم برای متقاضیان کالابرگ الکترونیکی | دو دهک جدید به طرح تشویقی کالابرگ اضافه شد

کالابرگ الکترونیک طرحی برای جایگزینی یارانه است. در ابتدای امسال که یارانه کالاهای اساسی حذف شد و کالاها افزایش قیمت چندبرابری پیدا کردند طرح کالابرگ الکترونیک مطرح شد. کالابرگ الکترونیک همان مصداق کوپن در ابتدای انقلاب است. کالابرگ الکترونیک قرار است به برخی کالاهای اساسی تعلق بگیرد. آیا کالابرگ الکترونیک می تواند جایگزین یارانه نقدی شود؟ آیا این طرح موفق می شود؟

هرچند نرخ تورم عمومی کالاها و خدمات نشانگر مناسبی از تغییرات کلی قیمت‌ها در اقتصاد و هزینه خانوار است، اما توجه به اجزای این تورم هم می‌تواند دلالت‌های مهمی برای بررسی روند رفاه و توزیع درآمد داشته باشد.

تحولات قیمت مواد خوراکی و مسکن نقش مهمی در کیفیت زیست اقتصادی خانوارها دارد و تحولات بازار دارایی‌ها هم بر وضعیت نابرابری اقتصادی در جامعه تأثیر چشمگیری دارد .

گزارشات مرکز آمار نشان می دهد که در دهه ۹۰ تورم کالاهای خوراکی از نرخ متوسط تورم بالاتر بوده است و به دنبال آن فشار زیادی بر سبد معیشتی خانوارها به ویژه در دهک‌های پایین وارد شده باشد. در واقع نکته‌ای که در تحلیل رفاه و توزیع درآمد باید به آن توجه شود، تورم نامتناسب است. نرخ تورم که کاهش قدرت خرید درآمدهای افراد با آن سنجیده می‌شود یک متوسط است. وقتی اجزای آن را با دقت بیشتر بنگریم  درخواهیم یافت که قیمت کالاها به طور نامتناسب رشد می‌یابند.

تخصیص یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹ در دولت محمود احمدی‌نژاد با عنوان قانون هدفمندی یارانه‌ها آغاز شد و طبق گزارشات موجود، در نهایت بیش از ۷۰ میلیون نفر در ماه یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی دریافت کردند. میزان مبلغ یارانه با تغییر دولت‌ها و همچنین تغییر برنامه‌ها به میزان کمی افزایش یافت که البته این میزان افزایش جزیی در مبلغ یارانه‌ها نتوانست تورمی که روی سبد معیشتی مردم نشسته بود را پوشش دهد.

مردادماه سال ۱۴۰۰  آخرین یارانه نقدی در دولت روحانی به حساب سرپرستان خانوار واریز شد به طوری که برای خانوار یک نفره ۵۵ هزار، دو نفره ۱۰۳ هزار، سه نفره ۱۳۸ هزار، چهار نفره ۱۷۲ هزار و پنج نفره و بالاتر ۲۰۵ هزار تومان پرداخت شد.

اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم و به دنبال حذف ارز ترجیحی، طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» اجرا شد که خانوارهای سه دهک اول، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا نهم درآمدی مبلغ ۳۰۰ هزار تومان به عنوان یارانه دریافت کردند.

پس از گذشت یک سال، طرح «کالا برگ الکترونیک» در راستای افزایش رفاه، حفظ سفره غذایی مردم از تورم و ایجاد سلامت بین‌نسلی کلید خورد؛ طرحی که در آن ۱۱ قلم کالای اساسی شامل گوشت منجمد گوساله، برنج ایرانی، حبوبات، شیر کم‌چرب، پنیر UF، ماست‌ کم‌چرب،‌ مرغ، تخم‌مرغ، روغن مایع، ماکارونی و قند و شکر با تأیید انستیتوی تغذیه ایران جهت تامین امنیت غذایی مردم در سبدی غذایی تعریف شد تا از تیررس تورم در امان مانده و با قیمتی ثابت (قیمت اردیبهشت سال ۱۴۰۰) بین جامعه هدف توزیع شود.

در فاز اول سراسری اجرای این طرح، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، از امتیاز تشویقی بهره‌مند شدند که اگر ۷۰ درصد مبلغ یارانه خود را از میان این ۱۱ قلم خریداری می‌کردند، مبلغ یارانه آنها ۲۰ درصد افزایش می‌یافت.

با اجرای مرحله دوم اما، سه دهک اول درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، از امتیاز تشویقی بهره‌مند شدند، با این تفاوت که شرط بهره‌مندی از افزایش اعتبار، خرید حداقل ۲۰۰ هزار تومان از اعتبار یارانه اعلام شد و درصورتی که سرپرستان خانوار این مبلغ از یارانه خود را از میان اقلام کالاهای اساسی خریداری می‌کردند، مشمول امتیاز تشویقی می‌شدند.

اما براساس آخرین تصمیم‌گیری‌ها، در حال حاضر دهک یک تا پنج درآمدی و مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، مشمول دو امتیاز تشویقی طرح کالابرگ الکترونیک هستند؛ به عبارتی افراد مذکور در صورتی که مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از یارانه‌شان را از میان کالاهای اساسی تعریف شده در طرح کالابرگ الکترونیک، خریداری و مصرف کنند، مشمول دریافت ۱۲۰ هزار تومان یارانه تشویقی خواهند شد. همچنین تورمی که تا پایان سال بر روی این اقلام ایجاد می‌شود، توسط دولت پوشش داده خواهد شد.

براساس اعلام وزارت رفاه، در فاز اول ۲۹ میلیون نفر (سه دهک اول درآمدی+ مددجویان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)) مشمول این امتیاز شدند که با اضافه شدن دهک‌های چهار و پنج به این طرح، حدود ۱۹ میلیون نفر به طرح مذکور اضافه شدند و اکنون جمعیت جامعه هدف به ۴۸ میلیون نفر رسیده است.