آیا حقوق بازنشستگان از آذر بیشتر می‌شود؟ | شوک بزرگ به بازنشستگان

افزایش شدید هزینه‌های زندگی در سال ۱۴۰۴ باعث شده موضوع حقوق بازنشستگان به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های اقتصادی کشور تبدیل شود. هم‌زمان، دو کارزار گسترده برای مطالبه افزایش حقوق در آذرماه و سال آینده شکل گرفته که نشان می‌دهد بازنشستگان دیگر توان تحمل شکاف میان درآمد و هزینه‌ها را ندارند. حالا نگاه‌ها به تصمیم دولت و نتیجه نشست‌های اخیر با نمایندگان بازنشستگان دوخته شده است. این گزارش رستا نیوز، آخرین وضعیت افزایش حقوق بازنشستگان در آذر ۱۴۰۴ و سناریوهای احتمالی برای ۱۴۰۵ را بررسی می‌کند.

فشار تورم و حقوق بازنشستگان؛ چرا آذر ۱۴۰۴ ماه سرنوشت‌ساز شد؟

در هفته‌های اخیر، هم‌زمان با تشدید هزینه‌های زندگی، موضوع حقوق بازنشستگان دوباره به صدر مطالبات اجتماعی و اقتصادی کشور بازگشته است. دو کارزار سراسری برای ترمیم و افزایش حقوق بازنشستگان شکل گرفته که نشان می‌دهد دغدغه معیشتی این قشر وارد مرحله تازه‌ای شده است.
بازنشستگان، به‌ویژه تحت پوشش تأمین اجتماعی و صندوق‌های کشوری، در برابر تورم فزاینده و رشد شدید هزینه‌های درمان، اجاره و خوراک، با این پرسش جدی روبه‌رو هستند که:
«حقوق بازنشستگان در آذرماه ۱۴۰۴ و سال ۱۴۰۵ چه تغییری خواهد کرد؟»

در این گزارش تحلیلی رستا نیوز، تلاش می‌کنیم تصویر کامل‌تری از وضعیت حقوق بازنشستگان در آذر ۱۴۰۴، کارزارهای مطالبه‌گری، نشست‌های رسمی دولت با نمایندگان بازنشستگان و سناریوهای احتمالی برای افزایش حقوق در سال آینده ارائه کنیم.

حقوق بازنشستگان و شروع موج جدید مطالبه‌گری در آذر ۱۴۰۴

در ماه‌های اخیر، فشار معیشتی بر دوش بازنشستگان به شکل محسوسی افزایش یافته است. تورم دو رقمی در حوزه اقلام ضروری، رشد شدید اجاره‌بها و افزایش مداوم هزینه‌های درمانی باعث شده حقوق بازنشستگان دیگر پاسخگوی حداقل‌های سبد معیشت نباشد.

نتیجه طبیعی این وضعیت، شکل‌گیری دو کارزار گسترده مطالبه‌گری بوده است:

• مطالبه افزایش فوری حقوق بازنشستگان از آذر ۱۴۰۴

• درخواست افزایش ۶۰ تا ۷۰ درصدی حقوق در سال ۱۴۰۵ برای بازنشستگان کشوری و تأمین اجتماعی

ده‌ها هزار امضا ذیل این کارزارها، نشانه‌ای روشن از عمق نگرانی بازنشستگان نسبت به آینده معیشت خود است.

حقوق بازنشستگان و کارزار اول؛ افزایش فوری حقوق از آذرماه

کارزار اول با محوریت افزایش حقوق بازنشستگان از آذر ۱۴۰۴ شکل گرفته است. در این کارزار، بازنشستگان تأکید کرده‌اند که:

• هزینه‌های زندگی در سال ۱۴۰۴ شتاب گرفته است

• افزایش‌های قبلی حقوق به‌هیچ‌وجه با تورم واقعی هم‌خوانی ندارد

• بسیاری از بازنشستگان ناچار به کار مجدد یا قرض و فروش دارایی شده‌اند

هدف این کارزار، قانع کردن دولت و نهادهای تصمیم‌گیر برای اعمال یک افزایش ترمیمی در میانه سال، به‌ویژه در آذرماه، برای جبران بخشی از کاهش قدرت خرید است.

حقوق بازنشستگان و کارزار دوم؛ مطالبه افزایش ۷۰ درصدی در ۱۴۰۵

کارزار دوم بلندمدت‌تر است و بر حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ تمرکز دارد.
در این کارزار، بازنشستگان کشوری و تأمین اجتماعی به‌صورت مشترک مطالبه کرده‌اند:

• افزایش حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ دست‌کم ۶۰ تا ۷۰ درصد باشد

• متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان با شاغلان جدی‌تر پیگیری شود

• تورم واقعی و هزینه‌های سبد معیشت در تصمیم نهایی لحاظ شود

بر اساس تحلیل کارشناسان، اگر افزایش حقوق بازنشستگان کمتر از این حدود باشد، شکاف میان درآمد و هزینه به سطح نگران‌کننده‌تری می‌رسد.

حقوق بازنشستگان و دلایل اصلی شکل‌گیری کارزارهای اعتراضی

بیانیه‌ها و نامه‌های منتشرشده از سوی فعالان بازنشستگی، چند محور کلیدی را برجسته می‌کند:

• افزایش شدید هزینه‌های درمان:
  دارو، آزمایش‌ها، ویزیت پزشکان و خدمات پاراکلینیک برای بسیاری از بازنشستگان به مهم‌ترین بخش هزینه‌های ماهانه تبدیل شده است.

• رشد بی‌سابقه اجاره‌بها:
  بازنشستگان مستأجر، بخش بزرگی از حقوق خود را صرف اجاره می‌کنند.

• افزایش قیمت مواد غذایی:
  اقلامی که زمانی جزء سبد معمول خوراکی خانواده‌ها بود، اکنون برای بسیاری از بازنشستگان به اقلام لوکس تبدیل شده است.

• هزینه فرزندان در سن ازدواج:
  بسیاری از بازنشستگان همچنان مسئول تأمین هزینه‌های ازدواج یا تحصیل فرزندان خود هستند.

در چنین شرایطی، طبیعی است که حقوق بازنشستگان به محور اصلی مطالبه‌گری تبدیل شود و استمرار وضع موجود برای این قشر قابل تحمل نباشد.

حقوق بازنشستگان و ناکافی بودن همسان‌سازی در ماه‌های گذشته

اگرچه در سال‌های اخیر از طرح‌های «همسان‌سازی» و «متناسب‌سازی» حقوق بازنشستگان بسیار سخن گفته شده، اما در عمل:

• افزایش‌ها معمولاً با تأخیر اجرا شده‌اند

• رقم افزایش‌ها با تورم واقعی فاصله زیادی داشته است

• شکاف میان حقوق بازنشستگان و هزینه‌های واقعی زندگی همچنان رو به افزایش است

بسیاری از بازنشستگان در اظهارات خود تأکید کرده‌اند که همسان‌سازی حقوق بازنشستگان در عمل نتوانسته حتی کوچک‌ترین تغییر محسوس در سطح رفاه آنها ایجاد کند.

حقوق بازنشستگان و وضعیت فعلی افزایش‌ها در سال ۱۴۰۴

بر اساس داده‌های موجود:

• حقوق بازنشستگان کشوری در سال جاری حدود ۲۰ درصد افزایش یافته است.

• در دهه گذشته، میانگین افزایش حقوق بازنشستگان بین ۱۵ تا ۲۵ درصد بوده است.

اما در همین بازه زمانی:

• تورم در بسیاری از سال‌ها به مرز ۴۰ تا ۵۰ درصد نزدیک شده است.

• هزینه‌های ضروری چند برابر شده‌اند.

به همین دلیل، کارشناسان معتقدند که اگر برای سال ۱۴۰۵ افزایشی بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد برای حقوق بازنشستگان در نظر گرفته نشود، عملاً قدرت خرید این قشر در مسیر سقوط قرار خواهد گرفت.

حقوق بازنشستگان و نشست مهم دولت با تشکل‌های بازنشستگی

یکی از رخدادهای مهم هفته‌های اخیر، برگزاری نشستی میان:

• معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی

• نمایندگان تشکل‌های صنفی فرهنگیان و گروهی از بازنشستگان

بود؛ نشستی که به‌طور مستقیم به موضوع حقوق بازنشستگان و اصلاح ماده ۱۰۶ قانون مدیریت خدمات کشوری گره خورده بود.

حقوق بازنشستگان در محور گفت‌وگو با معاون رئیس‌جمهور

در این نشست، علاءالدین رفیع‌زاده چند نکته کلیدی را مطرح کرد:

• بازنشستگان عمر خود را صرف اداره کشور کرده‌اند و باید تکریم عملی ببینند.

• دولت از فشار معیشتی بر بازنشستگان آگاه است.

• رئیس‌جمهور شخصاً پیگیر موضوع حقوق بازنشستگان و اجرای همسان‌سازی است.

این اظهارات اگرچه نشان‌دهنده درک وضعیت بازنشستگان از سوی دولت است، اما بازنشستگان تأکید دارند که از سطح گفتار باید وارد مرحله عمل شد.

حقوق بازنشستگان و تأکید دولت بر گفت‌وگو و مشارکت

معاون رئیس‌جمهور در این نشست گفت:

• بدون شنیدن صدای ذی‌نفعان، تصمیم عادلانه شکل نمی‌گیرد.

• اصلاح نظام پرداخت و کوچک‌سازی دولت باید با مشارکت بازنشستگان انجام شود.

• سرمایه اجتماعی بازنشستگان، پشتوانه هر اصلاح ساختاری است.

این رویکرد، اگر به عمل نزدیک شود، می‌تواند بر روند تصمیم‌گیری درباره حقوق بازنشستگان اثر واقعی بگذارد.

چشم‌انداز حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵؛ سناریوها و احتمالات

با توجه به:

• کارزارهای گسترده

• نشست‌های متعدد با نمایندگان بازنشستگان

• فشار تورمی

• و حساسیت اجتماعی موضوع حقوق بازنشستگان

چند سناریو برای سال ۱۴۰۵ مطرح است:

1. افزایش حداقلی در محدوده ۲۰ تا ۳۰ درصد

2. افزایش میانه در محدوده ۴۰ تا ۵۰ درصد

3. افزایش قوی‌تر در محدوده ۶۰ تا ۷۰ درصد همراه با مرحله جدید متناسب‌سازی

کارشناسان با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، سناریوی دوم را محتمل‌تر می‌دانند؛ اما بازنشستگان در کارزارهای خود خواستار سناریوی سوم هستند.

حقوق بازنشستگان و اهمیت درج دقیق در بودجه سال آینده

سرنوشت حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۵ تا حد زیادی به لایحه بودجه و تصمیم مشترک دولت و مجلس بستگی دارد.
مواردی که در این لایحه تعیین‌کننده هستند:

• درصد افزایش عمومی حقوق

• تخصیص منابع برای متناسب‌سازی

• کف حقوق بازنشستگان

• میزان فاصله مجاز میان حداقل و حداکثر حقوق

بازنشستگان انتظار دارند بودجه سال آینده برای اولین‌بار به شکلی نوشته شود که کرامت و حداقل معیشت آنها تضمین شود.

حقوق بازنشستگان و ادامه مسیر مطالبه‌گری سازمان‌یافته

تجربه سال‌های اخیر نشان داده است:

• هر جا بازنشستگان به‌صورت سازمان‌یافته مطالبه کرده‌اند، نتایج ملموس‌تری گرفته‌اند.

• کارزارهای مجازی، نامه‌های جمعی و نشست‌های چهره‌به‌چهره، ابزارهای مهمی برای اثرگذاری بر تصمیم‌گیران است.

به همین دلیل، بسیاری از فعالان صنفی توصیه می‌کنند:

• مطالبه‌گری بر محور حقوق بازنشستگان باید ادامه یابد

• انسجام تشکل‌ها حفظ شود

• اطلاعات حقوقی و اقتصادی به‌صورت دقیق در اختیار بازنشستگان قرار گیرد

سوالات متداول درباره حقوق بازنشستگان

۱. آیا حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی در آذر ۱۴۰۴ حتماً افزایش پیدا می‌کند؟

تا زمان تنظیم این گزارش، تصمیم قطعی و رسمی درباره افزایش حقوق از آذرماه اعلام نشده است؛ اما کارزارهای مطالبه‌گری و نشست‌های اخیر شانس اعمال یک افزایش ترمیمی را بالا برده است.

۲. چرا بازنشستگان خواستار افزایش ۷۰ درصدی حقوق در سال ۱۴۰۵ هستند؟

زیرا افزایش‌های سال‌های گذشته به‌هیچ‌وجه با نرخ تورم واقعی هم‌خوانی نداشته و قدرت خرید بازنشستگان به‌شدت کاهش یافته است.

۳. همسان‌سازی حقوق بازنشستگان چه شد؟

بخشی از طرح‌های همسان‌سازی اجرا شده، اما به دلیل عقب‌ماندگی شدید حقوق بازنشستگان از هزینه‌های زندگی، اثر محسوس آن محدود بوده است.

۴. آیا اعتراضات قانونی و کارزارها بر تصمیم دولت اثر دارد؟

بله؛ تجربه نشان داده که مطالبه‌گری منظم و قانونی می‌تواند در افزایش حساسیت دولت و مجلس نسبت به موضوع حقوق بازنشستگان مؤثر باشد.

۵. آیا امکان افزایش مجدد حقوق در میانه سال وجود دارد؟

در صورت تأمین منابع و تصمیم مشترک دولت و مجلس، امکان اعمال افزایش ترمیمی در میانه سال وجود دارد؛ مشروط به تصویب.

اگر شما بازنشسته هستید یا یکی از اعضای خانواده‌تان در این گروه قرار دارد، پیگیری روزانه اخبار می‌تواند به شناخت بهتر حقوق قانونی و فرصت‌های افزایش درآمد شما کمک کند.

برای اطلاع از:

• آخرین مصوبات درباره حقوق بازنشستگان

• جزئیات طرح‌های متناسب‌سازی

• آموزش‌های ساده و کاربردی درباره محاسبه حقوق و مستمری

رستا نیوز را دنبال کنید و دیدگاه‌ها، پرسش‌ها و تجربه‌های خود را در بخش نظرات با ما و دیگر بازنشستگان به اشتراک بگذارید.

منابع خبری

برگرفته از اظهارات مسئولان دولت، گزارش‌های تشکل‌های بازنشستگی و تحلیل‌های رسانه‌های اقتصادی کشور.