خبر داغ سه‌شنبه ۲۹ مهر از ترمیم حقوق بازنشستگان در نیمه دوم ۱۴۰۴ | ورود مجلس به موضوع ترمیم حقوق بازنشستگان و کارمندان

تورم مزمن، رشد هزینه‌های ضروری خانوار و کاهش محسوس قدرت خرید، دوباره حقوق بازنشستگان و کارمندان را به صدر دستور کار مجلس و دولت آورده است. بنابر گزارش‌ها، نمایندگان مجلس با برگزاری نشست‌های فشرده با تشکل‌های کارگری و کانون‌های بازنشستگان، ترمیم فوری حقوق بازنشستگان، نیروهای مسلح و کارمندان را برای نیمه دوم ۱۴۰۴ مطالبه کرده‌اند. فعالان کارگری هشدار داده‌اند که با کاهش ۶۵ درصدی قدرت خرید نسبت به ابتدای دهه ۱۴۰۰، میلیون‌ها حقوق‌بگیر به مرز فقر نزدیک شده‌اند و تعلل در اصلاح، پیامدهای اجتماعی جدی خواهد داشت.

جزئیات سیاسی-اجرایی ترمیم «حقوق بازنشستگان»

در نشست‌های مشترک کمیسیون اجتماعی مجلس با نمایندگان کارگری و کانون‌های بازنشستگان، چند محور عملیاتی برای ترمیم حقوق بازنشستگان و کارمندان طرح شده است:

• الزام دولت به بازنگری حقوق‌ها در نیمه دوم سال به‌صورت فوق‌العاده (خارج از روال بودجه سالانه).

• تقویت بیمه تکمیلی و دسترسی رایگان‌تر به خدمات درمانی برای جامعه بازنشستگان.

• پایش مستمر سفره معیشت؛ با تمرکز بر خوراک، دارو، اجاره‌بها و حمل‌ونقل.

• ترمیم حقوق بازنشستگان نیروهای مسلح و رفع نابرابری‌های بین صندوق‌ها.

این محورها به‌طور مستقیم با مطالبه‌ی اصلی تشکل‌ها گره خورده است: ترمیم فوری حقوق بازنشستگان در نیمه دوم ۱۴۰۴.

تصویر معیشتی امروز؛ چرا ترمیم «حقوق بازنشستگان» فوری است؟

کارشناسان می‌گویند ترکیب «تورم بالای بخشی»، «ثبات نسبی حقوق اسمی» و «جهش اجاره‌بها» سه‌گانه‌ای ساخته که مستقیماً حقوق بازنشستگان و کارمندان را فرسایش می‌دهد. نمونه‌های میدانی:

• هزینه سبد خوراک برای خانوار چهارنفره شهری طی یک‌سال اخیر دو رقمی رشد کرده است.

• اجاره مسکن در کلان‌شهرها سهمی رو‌به‌افزایش از درآمد ثابت بازنشستگان را می‌بلعد.

• هزینه درمان و دارو حتی با بیمه تکمیلی، فشار جدی بر حقوق بازنشستگان وارد می‌کند.

نتیجه طبیعی: بدون ترمیم فوری حقوق بازنشستگان، شکاف رفاهی با حداقل‌های یک زندگی آبرومندانه بیشتر می‌شود.

صدای تشکل‌ها؛ نسخه پیشنهادی برای «حقوق بازنشستگان»

در کارزار سراسری کارکنان و بازنشستگان دولتی، سه خواسته کلیدی مطرح شده است:

1. افزایش ۳۰ تا ۳۵ درصدی میان‌دوره‌ای برای حقوق بازنشستگان و کارمندان در نیمه دوم ۱۴۰۴؛

2. فرمول واقعی‌سازی افزایش حقوق در بودجه ۱۴۰۵ بر اساس «تورم نقطه‌ای» و «هزینه معیشت خانوار»؛

3. نظارت مؤثر مجلس برای جلوگیری از تبعیض مزدی میان صندوق‌ها و دستگاه‌ها.

این سه‌گانه اگر هم‌زمان اجرا شود، می‌تواند بخشی از عقب‌ماندگی تاریخی حقوق بازنشستگان را جبران کند.

مسیر حقوقی و بودجه‌ای ترمیم «حقوق بازنشستگان»

ترمیم میان‌دوره‌ای حقوق بازنشستگان معمولاً از سه کانال امکان‌پذیر است:

• اصلاحیه بودجه سال جاری: مجوز پارلمان برای تخصیص اعتبارات جدید.

• مولدسازی/انتقال منابع: تسویه بخشی از بدهی دولت به صندوق‌ها و تبدیل آن به پشتوانه‌ی حقوق بازنشستگان.

• صرفه‌جویی و جابه‌جایی ردیف‌ها: کاهش هزینه‌های غیرضرور دستگاه‌ها به نفع معیشت.

در هر سه مسیر، شفافیت و گزارش‌دهی منظم شرط افزایش اعتماد عمومی است.

نقش بدهی دولت به صندوق‌ها در ترمیم «حقوق بازنشستگان»

یکی از گره‌های قدیمی، بدهی انباشته دولت به صندوق‌ها (به‌ویژه تأمین اجتماعی) است. اثر مستقیمش چیست؟

• کند شدن طرح‌های متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان؛

• فشار بر منابع درمان و بیمه تکمیلی؛

• تأخیر در همسان‌سازی بین صندوق‌ها.

راه‌حل‌های کوتاه‌مدت شامل تهاتر بدهی با دارایی‌های مولد، اوراق خاصِ پرداخت بدهی و تخصیص‌های هدفمند درمانی است تا منابع آزادشده به حقوق بازنشستگان برسد.

سناریوهای افزایش «حقوق بازنشستگان» در نیمه دوم ۱۴۰۴

با فرض تصمیم مثبت سیاست‌گذار، چند سناریو روی میز است:

• سناریو A—افزایش خطی: افزایش یکنواخت درصدی برای همه؛ ساده، سریع، اما کم‌هدفمند.

• سناریو B—افزایش پلکانی: درصد بالاتر برای حداقل‌بگیرها؛ همسو با عدالت مزدی و به‌نفع حقوق بازنشستگان کم‌درآمد.

• سناریو C—ترکیبی نقدی/غیرنقدی: افزایش درصدی + بسته‌های حمایتی (کالابرگ، کمک‌هزینه درمان/اجاره)؛ اثر معیشتی ملموس‌تر.

برای گروه‌های کم‌درآمد، سناریوی پلکانی یا ترکیبی اثربخش‌تر است.

اولویت‌های حمایتی تکمیلی کنار «حقوق بازنشستگان»

ترمیم صرفِ عدد حقوق کافی نیست. پنج اقدام مکمل، اثر افزایش حقوق بازنشستگان را چندبرابر می‌کند:

1. بیمه تکمیلی قوی و ارزان‌تر با پوشش دارو، خدمات پاراکلینیک و دندانپزشکی؛

2. وام‌های کم‌بهره خرد ویژه بازنشستگان برای هزینه‌های ضروری؛

3. کالابرگ هدفمند برای دهک‌های پایین بازنشسته؛

4. معافیت‌های مالیاتی و تخفیف خدمات شهری برای حداقل‌بگیرها؛

5. تسهیلات اجاره/ودیعه در کلان‌شهرها.

جدول—نقاط قوت و ریسک‌های ترمیم فوری «حقوق بازنشستگان»

صدای میدانی بازنشستگان از وضعیت «حقوق بازنشستگان»

• «حقوق بازنشستگان حداقل‌بگیر حتی هزینه دارو را هم پوشش نمی‌دهد.»

• «اختلال در بیمه تکمیلی، هزینه‌های درمان را غیرقابل‌پیش‌بینی کرده است.»

• «با اجاره‌های امروز، حتی افزایش ۲۰ درصدی هم محسوس نیست؛ ترمیم حقوق بازنشستگان باید معنادار باشد.»

این صداها نشان می‌دهد که تصمیم ترمیم باید چابک، هدفمند و شفاف باشد.

راهنمای اقدام برای خانواده‌ها تا زمان اجرای ترمیم «حقوق بازنشستگان»

1. فیش‌ها را نگه دارید؛ هر افزایش/کاهش را ثبت کنید.

2. عضو کانون بازنشستگی محل شوید و اخبار رسمی را از همان‌جا پیگیری کنید.

3. مدارک درمانی/اجاره را منظم نگه دارید؛ برای دریافت بسته‌های حمایتی لازم می‌شود.

4. در صورت مشکلات پرداخت یا پوشش درمان، از سامانه پاسخ‌گویی صندوق یا ۱۴۲۰ کمک بگیرید.

عدالت مزدی بین صندوق‌ها؛ بخش فراموش‌نشدنی «حقوق بازنشستگان»

یکی از انتقادهای مزمن، تفاوت معنادار دریافتی‌ها بین صندوق‌هاست. برای اینکه ترمیم حقوق بازنشستگان عادلانه باشد:

• حداقل‌بگیران همه صندوق‌ها باید در اولویت باشند؛

• شاخص‌های هزینه‌زندگی منطقه‌ای (خصوصاً اجاره) لحاظ شود؛

• متناسب‌سازی به‌صورت دوره‌ای و شفاف اجرا گردد.

پاسخ به پنج شبهه رایج درباره ترمیم «حقوق بازنشستگان»

۱) آیا ترمیم میان‌دوره‌ای حتماً تورم‌زا است؟
نه لزوماً؛ اگر منابع از صرفه‌جویی، تسویه بدهی‌ها و بازتوزیع هدفمند تأمین شود، اثر تورمی محدود می‌ماند—به‌خصوص وقتی بخشی از حمایت غیرنقدی باشد.

۲) آیا همه به یک اندازه افزایش می‌گیرند؟
پیشنهاد تشکل‌ها پلکانی است؛ یعنی سهم بیشتر برای حداقل‌بگیرها تا عدالت نسبی در حقوق بازنشستگان برقرار شود.

۳) اگر دولت بودجه نداشته باشد چه؟
ابزارهای جبرانی مثل اوراق خاص بدهی به صندوق‌ها، تهاتر دارایی و جابه‌جایی ردیف‌ها قابل استفاده‌اند.

۴) ترمیم چه زمانی اعمال می‌شود؟
با تصویب و ابلاغ؛ پیشنهادها برای نیمه دوم ۱۴۰۴ است و زمان دقیق به تصمیم نهایی دولت و مجلس وابسته است.

۵) بازنشستگان چگونه پیگیری کنند؟
از کانون‌های بازنشستگی، سامانه‌های رسمی صندوق‌ها و رسانه‌های معتبر پیگیری و از بارگذاری مدارک برای بسته‌های حمایتی غافل نشوند.

نقشه راه ۵ گام برای اجرای کم‌هزینه ترمیم «حقوق بازنشستگان»

1. پایش دقیق کسری بودجه و تعیین سقف قابل‌تحمل افزایش؛

2. ترکیب افزایش پلکانی + حمایت غیرنقدی برای دهک‌های پایین؛

3. پرداخت بخشی از بدهی دولت به صندوق‌ها برای پایداری منابع؛

4. هدف‌گیری منطقه‌ای (شهرهای با اجاره بالا) برای کمک‌هزینه مسکن بازنشستگان حداقل‌بگیر؛

5. داشبورد شفافیت: انتشار ماهانه گزارش اجرای ترمیم حقوق بازنشستگان.

اگر ترمیم انجام نشود؛ سناریوی جایگزین برای «حقوق بازنشستگان»

• افزایش اعتبار کالابرگ سالمندان،

• کاهش فرانشیز درمان،

• وام ودیعه و وام ضروری کم‌بهره،

• معافیت‌های شهریه‌ای و شهری برای بازنشستگان حداقل‌بگیر.

این بسته‌ها می‌تواند تا زمان تصمیم نهایی، بخشی از فشار بر حقوق بازنشستگان را جبران کند.

ترمیم «حقوق بازنشستگان»؛ آزمون جدی سیاست اجتماعی در ۱۴۰۴

افکار عمومی منتظر تصمیم شجاعانه و عملیاتی برای ترمیم حقوق بازنشستگان و کارمندان در نیمه دوم ۱۴۰۴ است. راه‌حلِ کم‌هزینه و عادلانه همان افزایش پلکانی همراه با حمایت‌های غیرنقدی و تأمین مالی از محل اصلاحات بودجه‌ای و تسویه بدهی‌هاست. بدون این ترمیم، فاصله‌ی حقوق بازنشستگان با هزینه واقعی زندگی، بیشتر خواهد شد؛ با اجرا، می‌توان امید را به سفره‌های بازنشستگی برگرداند.