وداع با یارانه نقدی؛ کالابرگ جدید از آبان فعال می‌شود | قالیباف از آغاز فاز ملی اجرای طرح کالابرگ جدید خبر داد

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در تازه‌ترین اظهارنظر خود درباره وضعیت کالابرگ جدید اعلام کرد:
«بحث مربوط به کالابرگ را در جلسه سران قوا نیز پیگیری کردیم. نوبت مربوط به واریزی کالابرگ به سبک قدیم تا پیش از پایان مهر انجام می‌شود. اما همه مقدمات فراهم شده تا دولت از آبان‌ماه، موضوع کالابرگ جدید را به‌صورت واگذاری کالا بر اساس قانون اجرا کند.»

این سخنان قالیباف، مهر تأییدی بر آغاز رسمی فاز تازه طرح کالابرگ الکترونیکی در کشور است؛ طرحی که قرار است به‌جای پرداخت نقدی یارانه، کالاهای اساسی مورد نیاز مردم به‌صورت اعتباری در اختیار خانوارها قرار گیرد.

کالابرگ جدید چیست و چه تفاوتی با یارانه نقدی دارد؟

طرح کالابرگ جدید یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اقتصادی دولت در راستای اجرای عدالت اجتماعی و حمایت از دهک‌های پایین جامعه است.
در این طرح، به جای پرداخت مستقیم پول نقد، یارانه هر خانوار به‌صورت اعتبار خرید کالاهای اساسی (نظیر برنج، روغن، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و لبنیات) در کارت بانکی سرپرستان خانوار شارژ می‌شود.

برخلاف یارانه نقدی که امکان خرج شدن در هر زمینه‌ای را داشت، کالابرگ جدید فقط برای خرید کالاهای اساسی ایرانی از فروشگاه‌های منتخب قابل استفاده است.
به گفته قالیباف، هدف از این تغییر، اطمینان از مصرف واقعی یارانه در مسیر معیشت خانوار و جلوگیری از تورم ناشی از نقدینگی است.

زمان اجرای کالابرگ جدید؛ آبان‌ماه زمان رسمی آغاز طرح ملی

طبق اعلام رسمی قالیباف، اجرای کامل کالابرگ جدید از آبان‌ماه ۱۴۰۴ آغاز می‌شود.
پیش از این، دولت در چند استان از جمله فارس، کرمان، زنجان و گلستان به‌صورت آزمایشی این طرح را اجرا کرده بود.
اکنون با فراهم شدن زیرساخت‌های فنی و هماهنگی میان وزارت تعاون، رفاه، بانک مرکزی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای، کالابرگ قرار است در سراسر کشور به مرحله اجرا برسد.

قالیباف تأکید کرد که «دولت تمامی مقدمات لازم را فراهم کرده و اجرای کالابرگ جدید بر اساس مصوبه قانونی انجام می‌شود.»

هدف اصلی از اجرای کالابرگ جدید چیست؟

اجرای کالابرگ جدید با چند هدف کلیدی طراحی شده است:

1.  تثبیت قیمت کالاهای اساسی در شرایط تورمی

2.  جلوگیری از خرج یارانه در مصارف غیرضروری

3.  حمایت از تولیدکنندگان داخلی و رونق فروش کالاهای ایرانی

4.  حفظ قدرت خرید دهک‌های پایین درآمدی

5.  شفاف‌سازی جریان یارانه و حذف فساد احتمالی

به گفته کارشناسان، این طرح می‌تواند به مدیریت بهتر منابع ارزی، کاهش تقاضای غیرمولد و افزایش اطمینان خانوارها نسبت به تأمین مایحتاج روزانه کمک کند.

 سازوکار کالابرگ جدید چگونه است؟

در طرح کالابرگ جدید، مبلغ یارانه ماهانه هر خانوار به‌صورت اعتباری در کارت بانکی سرپرست خانوار شارژ می‌شود.
این اعتبار از طریق سامانه‌ها و اپلیکیشن‌های معرفی‌شده (نظیر اپ شادکارت، سکه یا ایوا) قابل مشاهده و استفاده است.

•  خرید فقط از فروشگاه‌های طرف قرارداد دولت امکان‌پذیر است.

•  کالاها شامل اقلام اساسی سبد معیشتی مردم خواهند بود.

•  امکان برداشت نقدی از این اعتبار وجود ندارد.

•  در صورت عدم استفاده از اعتبار در یک ماه، به ماه بعد منتقل می‌شود.

قالیباف در توضیح این بخش گفت: «کالابرگ جدید بر پایه فناوری بانکی و سامانه‌های هوشمند اجرا می‌شود تا هیچ تخلفی در روند خرید کالاها رخ ندهد.»

فاز آزمایشی کالابرگ جدید و میزان استقبال مردم

پیش از اجرای سراسری، طرح کالابرگ جدید در چند استان به‌صورت محدود اجرا شد.
طبق گزارش وزارت رفاه، در مرحله آزمایشی، بیش از ۴۰ درصد خانوارها از اعتبار کالابرگ برای خرید کالاهای اساسی استفاده کردند.
این تجربه، مبنایی شد تا دولت با اصلاحات فنی و افزایش پوشش فروشگاه‌ها، زمینه اجرای کشوری را فراهم کند.

واکنش مجلس به اجرای کالابرگ جدید

مجلس شورای اسلامی و به‌ویژه شخص قالیباف از حامیان اصلی اجرای کالابرگ هستند.
او در نشست علنی مجلس اظهار کرد: «در شرایط تورم بالا، پرداخت نقدی یارانه‌ها باعث کاهش ارزش واقعی آن می‌شود. باید کالابرگ جدید را طوری اجرا کنیم که مردم بتوانند با همان مبلغ یارانه، سبد کامل‌تری از کالا دریافت کنند.»

نمایندگان مجلس معتقدند که این روش، ضمن کاهش فشار تورمی، امکان نظارت دقیق‌تر بر توزیع یارانه‌ها را فراهم می‌کند.

مشمولان کالابرگ جدید چه کسانی هستند؟

بر اساس مصوبات جدید دولت، کالابرگ جدید برای تمامی خانوارهای مشمول یارانه نقدی فعال می‌شود.

به‌عبارتی:

• دهک‌های اول تا نهم یارانه‌بگیران، مشمول طرح خواهند بود.

• اولویت نخست با دهک‌های کم‌درآمد، مددجویان کمیته امداد و بهزیستی است.

• خانوارهایی که یارانه نقدی خود را قطع کرده‌اند، باید از طریق سامانه حمایت (refah.gov.ir) درخواست بازبینی دهند.

مبلغ اعتبار در کالابرگ جدید چقدر است؟

بر اساس اعلام وزارت تعاون، اعتبار تخصیص‌یافته در کالابرگ جدید معادل مبلغ یارانه نقدی فعلی است:

• برای هر نفر ۴۰۰ هزار تومان در دهک‌های اول تا سوم

• برای سایر دهک‌ها ۳۰۰ هزار تومان

اما تفاوت اصلی در این است که این مبلغ فقط برای خرید کالا قابل استفاده خواهد بود و در قالب کالاهای ایرانی به مردم اختصاص می‌یابد.

کالاهای مشمول کالابرگ جدید

در طرح کالابرگ جدید، اقلام زیر در فهرست خرید قرار دارند:

دولت تأکید کرده که فهرست کالاها متناسب با نیاز و تورم بازار، به‌روز خواهد شد.

تأثیر اقتصادی کالابرگ جدید بر معیشت خانوارها

به‌اعتقاد کارشناسان اقتصادی، اجرای کالابرگ جدید می‌تواند اثرات مثبتی بر کنترل تورم و بهبود معیشت اقشار کم‌درآمد داشته باشد.
از آن‌جا که یارانه نقدی معمولاً در بازار غیرمولد خرج می‌شد، کالابرگ باعث می‌شود پول به سمت کالاهای ضروری هدایت شود.
در نتیجه، ضمن حمایت از خانوارها، رونق تولید داخلی نیز افزایش می‌یابد.

کالابرگ جدید و عدالت اقتصادی؛ کاهش فاصله طبقاتی

یکی از اهداف کلیدی دولت و مجلس از اجرای کالابرگ جدید، تحقق عدالت اقتصادی و کاهش فاصله طبقاتی است.
به‌ویژه در شرایطی که تورم و قیمت ارز بالا رفته، دسترسی به کالاهای اساسی برای بسیاری از خانوارها دشوار شده است.
با این طرح، دولت تضمین می‌کند که هیچ خانواده‌ای بدون اقلام ضروری باقی نماند.

نقدها و چالش‌های احتمالی طرح کالابرگ جدید

در کنار مزایا، برخی کارشناسان نیز نسبت به اجرای سریع کالابرگ جدید هشدار داده‌اند.
چالش‌هایی مانند:

• محدود بودن فروشگاه‌های طرف قرارداد

• احتمال کمبود کالا در برخی مناطق

• ناآشنایی مردم با نحوه استفاده از کالابرگ دیجیتال
  از جمله مسائلی است که دولت باید در اجرای سراسری به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد.

قالیباف: اجرای کالابرگ جدید یک الزام قانونی است

قالیباف در سخنان خود تأکید کرد که اجرای کالابرگ جدید یک تکلیف قانونی مندرج در قانون بودجه و برنامه هفتم توسعه است و دولت موظف به اجرای آن است.
او افزود: «با اجرای این طرح، مسیر پرداخت‌های حمایتی منظم و شفاف می‌شود و مردم می‌توانند از کالاهای ضروری با قیمت مناسب بهره‌مند شوند.»

 نقش فناوری در اجرای کالابرگ جدید

یکی از تفاوت‌های اصلی این طرح با کالابرگ سنتی دهه ۶۰، استفاده از فناوری دیجیتال است.
اکنون مردم با کارت بانکی یا اپلیکیشن، بدون نیاز به کوپن کاغذی، می‌توانند کالاهای خود را دریافت کنند.
این تحول دیجیتال، گامی مهم در جهت دولت هوشمند و اقتصاد دیجیتال محسوب می‌شود.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری: آغاز فصل تازه در حمایت معیشتی

با تأیید نهایی قالیباف و آماده‌سازی زیرساخت‌ها از سوی دولت، کالابرگ جدید در آبان‌ماه به‌طور رسمی آغاز می‌شود.
این طرح می‌تواند نقطه عطفی در نظام یارانه‌ای کشور باشد و از اتلاف منابع جلوگیری کند.

اگر اجرای آن با برنامه‌ریزی دقیق و اطلاع‌رسانی مناسب همراه باشد، نه‌تنها به بهبود معیشت خانوارها کمک می‌کند بلکه گامی مهم در جهت شفافیت مالی، عدالت اجتماعی و کنترل تورم خواهد بود.