حذف صفر از پول ملی پس از سال‌ها انتظار | هر ۱۰ هزار ریال = ۱ ریال جدید!
حذف چهار صفر از پول ملی تصویب شد؛ ریال جدید در راه است | مجلس با تصمیمی تاریخی واحد پول ایران را اصلاح کرد. جزئیات دوره گذار، تبصره‌ها و اثرات این قانون را بخوانید.
پس از سال‌ها بحث و بررسی، مجلس شورای اسلامی سرانجام با حذف چهار صفر از پول ملی ایران موافقت کرد. این تصمیم که در جلسه علنی مجلس با اکثریت آراء تصویب شد، یکی از مهم‌ترین اصلاحات پولی کشور در دهه اخیر محسوب می‌شود. به‌زودی واحد پول جدید با نام «ریال» (معادل ۱۰ هزار ریال فعلی) وارد گردش خواهد شد.
کارشناسان این تصمیم را گامی مهم در راستای بهبود کارایی نظام پولی کشور می‌دانند، هرچند تأکید دارند که این اقدام به‌تنهایی قادر به مهار تورم نخواهد بود.
جزئیات مصوبه مجلس برای حذف چهار صفر از پول ملی
طبق لایحه اصلاح بند الف ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، عبارت «که برابر ۱۰ هزار ریال جاری و معادل ۱۰۰ قران است» به انتهای بند الف ماده ۵۸ اضافه شده است.
به این ترتیب، اسکناس‌ها و سکه‌های فعلی در طی سه سال آینده به تدریج از چرخه پولی خارج شده و واحد جدید جایگزین خواهد شد.
تبصره‌های مهم قانون جدید
-
برابری ارزهای خارجی با ریال جدید توسط بانک مرکزی و در چارچوب نظام ارزی کشور تعیین می‌شود.
-
دوره گذار بین ریال فعلی و ریال جدید حداکثر سه سال تعیین شده است.
-
پس از پایان دوره گذار، تمام تعهدات براساس ریال جدید انجام می‌شود.
-
بانک مرکزی موظف است ظرف دو سال از لازم‌الاجرا شدن قانون، مقدمات اجرایی طرح را فراهم کند.
-
آیین‌نامه اجرایی این مصوبه باید ظرف سه ماه تدوین و به تصویب هیئت وزیران برسد.
چرا حذف صفرها ضروری بود؟
ایران در سال‌های اخیر با تورم مزمن و کاهش ارزش پول ملی مواجه بوده است. اسکناس‌هایی با تعداد زیاد صفر، مشکلاتی در حسابداری، مبادلات روزمره و حتی آموزش مالی برای مردم ایجاد کرده بود.
به گفته‌ی شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس:«امروز پول ایران از نظر تعداد صفرها یکی از ضعیف‌ترین پول‌های جهان است و همین موضوع، محاسبات و معاملات را برای مردم و بنگاه‌ها دشوار کرده است.»
او افزود که این تصمیم حاصل تلاش سه دولت و سه دوره مجلس بوده و اکنون در دولت چهاردهم نهایی شده است.
مسیر طولانی تصویب حذف صفرها
طرح حذف صفر از پول ملی اولین‌بار در دولت دهم مطرح شد و در سال ۱۳۹۸ دولت دوازدهم آن را به مجلس ارائه کرد. در اردیبهشت ۱۳۹۹ مجلس دهم این لایحه را تصویب و به شورای نگهبان ارسال کرد. اما به دلیل ایرادات فنی و ابهامات در تعهدات بین‌المللی، بررسی آن به تعویق افتاد.
با روی کار آمدن دولت چهاردهم و مجلس دوازدهم، این طرح دوباره احیا شد و پس از اصلاح و انطباق با قانون جدید بانکداری مرکزی، در نهایت تصویب گردید.
واکنش‌ها به حذف صفر از پول ملی
تصویب این قانون واکنش‌های گسترده‌ای در فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی به‌دنبال داشت. برخی کارشناسان اقتصادی آن را «نمادین اما ضروری» دانستند.
سید علی صمدی، اقتصاددان و استاد دانشگاه، گفت: «حذف صفرها اثر مستقیمی بر تورم ندارد، اما اثر روانی مثبتی بر مردم دارد. معاملات ساده‌تر و محاسبات حسابداری دقیق‌تر خواهد شد.»
در مقابل، منتقدان معتقدند که تا زمانی که تورم کنترل نشود، صفرها دوباره بازمی‌گردند. یکی از کارشناسان گفت:«وقتی ارزش پول ملی ثابت نیست، حذف صفرها فقط ظاهر اسکناس را زیباتر می‌کند، نه اقتصاد را.»
تجربه کشورهای دیگر در حذف صفر
ایران تنها کشوری نیست که به حذف صفر روی آورده است. در سال‌های اخیر کشورهای زیادی برای اصلاح پول خود این مسیر را طی کرده‌اند:
-
ترکیه در سال ۲۰۰۵ شش صفر را از لیر حذف کرد و اکنون پولی با ارزش نسبی بالا دارد.
-
برزیل طی چند دهه بیش از ۱۸ صفر از پول خود حذف کرده است.
-
ونزوئلا و زیمبابوه نیز در دوره‌هایی از تورم شدید، چندین بار اقدام مشابه انجام دادند.
کارشناسان تأکید می‌کنند که موفقیت چنین طرحی وابسته به ثبات اقتصادی، سیاست‌های ضدتورمی و شفافیت مالی دولت است.
آیا حذف صفر بر زندگی مردم تأثیر دارد؟
از منظر اقتصادی، این تصمیم تأثیر مستقیمی بر قدرت خرید مردم ندارد. اما در حسابداری، قیمت‌گذاری، آموزش مالی و معاملات روزمره سهولت ایجاد می‌کند.
به عنوان مثال، مبلغی که امروز ۱۰۰,۰۰۰ ریال است، پس از اجرای طرح به ۱۰ ریال جدید تبدیل می‌شود.
نقش بانک مرکزی در اجرای طرح
بانک مرکزی مهم‌ترین نهاد مسئول اجرای طرح است.
طبق مصوبه مجلس، این نهاد موظف است:
-
طراحی و چاپ اسکناس‌های جدید را آغاز کند،
-
شیوه جمع‌آوری پول‌های قدیمی را اعلام نماید،
-
اطلاع‌رسانی عمومی را از طریق رسانه‌ها انجام دهد.
دوره‌ی گذار بین ریال فعلی و ریال جدید حداکثر سه سال خواهد بود تا مردم و بازار فرصت تطبیق داشته باشند.
زمان شروع اجرای حذف صفر از پول ملی
بر اساس تبصره ۴، بانک مرکزی حداکثر دو سال زمان دارد تا زمینه‌های لازم برای آغاز دوره گذار را فراهم کند. به این ترتیب، پیش‌بینی می‌شود اجرای عملی طرح از سال ۱۴۰۶ آغاز شود و تا سال ۱۴۰۹، اسکناس‌های جدید جایگزین کامل شوند.
اثر روانی حذف صفرها بر بازار ارز و تورم
در کوتاه‌مدت ممکن است بازارها با نوسان جزئی روبه‌رو شوند، اما کارشناسان معتقدند در بلندمدت این اقدام باعث افزایش اعتماد عمومی به پول ملی خواهد شد.
با این حال، اگر سیاست‌های ضدتورمی مؤثر اجرا نشود، کاهش صفرها هم موقتی خواهد بود.
بانک مرکزی و دولت باید در کنار این طرح، برنامه‌ای برای کنترل نقدینگی، افزایش بهره‌وری تولید و اصلاح بودجه ارائه دهند.
جمع‌بندی: ریال جدید در راه است
در نهایت می‌توان گفت حذف چهار صفر از پول ملی، گامی بلند برای نوسازی ساختار پولی ایران است.
این تصمیم اگر همراه با انضباط مالی، کنترل تورم و رشد اقتصادی باشد، می‌تواند به افزایش اعتبار پول ملی و تسهیل مبادلات کمک کند.
اما اگر سیاست‌های کلان اقتصادی اصلاح نشود، همان‌طور که برخی کارشناسان هشدار داده‌اند، ممکن است در آینده دوباره شاهد بازگشت صفرها باشیم.
ارسال نظر