بازنگری فوری دهک‌بندی یارانه‌بگیران | چه کسانی از لیست یارانه حذف شدند؟
دهک‌بندی یارانه‌بگیران تغییر کرد؛ بیش از یک میلیون خانوار از لیست یارانه نقدی حذف شدند. بررسی کامل شرایط حذف یارانه، دهک‌های مشمول، اعتراض کارگران و راهکارهای اصلاح
یارانه نقدی و کالابرگ الکترونیک در سال‌های اخیر یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمایتی دولت برای کاهش فشار تورم بر خانواده‌های ایرانی بوده است. با این حال، تغییرات اخیر در دهک‌بندی یارانه‌بگیران باعث شده بسیاری از خانوارها از لیست دریافت‌کنندگان یارانه حذف شوند. این اقدام، بحث‌های گسترده‌ای در جامعه ایجاد کرده و نگرانی‌های زیادی برای کارگران، بازنشستگان و اقشار کم‌درآمد به همراه داشته است.
در این گزارش جامع، جزئیات حذف یارانه، شرایط جدید دهک‌بندی، دلایل تصمیم دولت، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی و همچنین واکنش کارشناسان و کارگران را بررسی می‌کنیم.
دهک‌بندی یارانه‌بگیران چیست؟
دهک‌بندی به فرآیند تقسیم‌بندی خانوارها بر اساس سطح درآمد و دارایی گفته می‌شود.
دولت با استفاده از داده‌های سامانه «پایگاه رفاه ایرانیان» خانوارها را در ۱۰ دهک مختلف قرار می‌دهد:
-
دهک اول: کم‌درآمدترین قشر جامعه
-
دهک دهم: پردرآمدترین خانوارها
معیارهایی مثل تراکنش‌های بانکی، مالکیت خودرو و ملک، حقوق دریافتی و دارایی‌های مالی برای دهک‌بندی استفاده می‌شود.
حذف یک میلیون خانوار از لیست یارانه‌بگیران
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در مرداد ۱۴۰۴ بیش از یک میلیون خانوار (معادل ۳ میلیون نفر) از لیست یارانه‌بگیران حذف شدند. این افراد یارانه ۳۰۰ هزار تومانی ماهانه خود را از دست داده‌اند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده این خانوارها در دهک دهم قرار گرفته‌اند و به دلیل داشتن درآمد و دارایی بالا، مشمول یارانه نقدی و کالابرگ نمی‌شوند.
آیا حذف یارانه فقط دهک دهم را شامل می‌شود؟
هرچند وزیر تعاون بر حذف دهک دهم تأکید دارد، گزارش‌ها نشان می‌دهد که بخشی از دهک نهم نیز به اشتباه حذف شده‌اند. برخی خانوارهای کارگری و کارمندی با درآمد کمتر از ۲۰ میلیون تومان در ماه هم مشمول قطع یارانه شده‌اند.
دلایل اصلی حذف یارانه‌ها
۱. کسری بودجه دولت
یکی از اصلی‌ترین دلایل تغییر دهک‌بندی و حذف یارانه، جبران کسری بودجه دولت است. پرداخت یارانه نقدی ماهانه بار مالی سنگینی دارد و حذف بخشی از یارانه‌بگیران، بخشی از فشار مالی را کاهش می‌دهد.
۲. معیارهای نادرست در دهک‌بندی
کارشناسان معتقدند معیارهای فعلی دهک‌بندی دقیق نیستند.
به‌عنوان مثال:
-
تراکنش‌های بانکی کارگران گاهی شامل مبالغی است که واقعاً درآمد آنها نیست، اما در سامانه به عنوان درآمد ثبت می‌شود.
-
برخی کارفرمایان برای فرار مالیاتی مبالغی را از حساب کارگران عبور می‌دهند که منجر به اشتباه در دهک‌بندی می‌شود.
۳. ضعف نظارتی
نبود قراردادهای رسمی کار و ضعف در نظارت وزارت کار، باعث شده بسیاری از کارگران کم‌درآمد به‌طور اشتباه در دهک‌های بالا قرار بگیرند.
پیامدهای حذف یارانه برای کارگران و اقشار ضعیف
-
کاهش قدرت خرید خانوارها: تورم بالای ۴۰ درصد باعث شده یارانه نقدی نقش مهمی در سبد هزینه خانوارهای کم‌درآمد داشته باشد. حذف آن، فشار مالی را چند برابر می‌کند.
-
محرومیت از کالابرگ الکترونیک: با قطع یارانه، امکان استفاده از کارت خرید کالاهای اساسی مثل برنج، گوشت و روغن نیز از بین می‌رود.
-
اعتراضات کارگری: انجمن‌های صنفی کارگران اعلام کرده‌اند حذف یارانه بدون بهبود دستمزدها ناعادلانه است.
واکنش کارگران و فعالان صنفی
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران اعلام کرده:
«کارگران ستون فقرات اقتصاد کشور هستند. چگونه است که با وجود تورم، یارانه ناچیز ۳۰۰ هزار تومانی نیز از آنان دریغ می‌شود؟ حتی نان هم از سفره کارگران حذف شده است.»
برخی فعالان کارگری تأکید کرده‌اند:
-
حقوق کارگران با هزینه‌های واقعی زندگی همخوانی ندارد.
-
حذف یارانه در شرایطی انجام شده که دستمزدها سال‌هاست عقب مانده است.
اعتراض بازنشستگان و مستمری‌بگیران
بازنشستگان تأمین اجتماعی نیز از حذف یارانه‌ها انتقاد کرده‌اند. آنها می‌گویند در حالی که حقوق رسمی کارمندان دولت همچنان یارانه دارد، بسیاری از بازنشستگان با مستمری پایین از این حمایت محروم شده‌اند.
مشکلات دهک‌بندی جدید
-
ابهام در نحوه محاسبه دارایی‌ها
-
عدم شفافیت پایگاه رفاه ایرانیان
-
بی‌توجهی به تورم و هزینه‌های واقعی زندگی
-
عدم امکان اعتراض مؤثر توسط خانوارها
چرا برخی خانوارهای کارگری حذف شدند؟
یکی از مهم‌ترین دلایل، دهک‌بندی اشتباه به دلیل تراکنش‌های غیرواقعی است. برخی کارگران گزارش داده‌اند که کارفرما برای فرار مالیاتی، مبالغ بالایی را به حساب آنها واریز کرده که به‌عنوان درآمد شناسایی شده است.
محرومیت از حقوق اولیه
با حذف یارانه‌ها:
-
کارگران ناچارند مصرف گوشت، لبنیات و برنج را کاهش دهند.
-
هزینه‌های درمانی سنگین‌تر شده و بسیاری به خوددرمانی روی آورده‌اند.
-
کیفیت زندگی خانوارهای ضعیف به‌شدت افت کرده است.
راهکارهای پیشنهادی کارشناسان
-
بازنگری فوری در دهک‌بندی اقتصادی
-
استفاده از معیارهای دقیق‌تر مثل سطح دستمزد رسمی به جای صرفاً تراکنش‌های بانکی
-
تشکیل کارگروه مشترک با حضور نمایندگان کارگران برای اصلاح سامانه
-
ایجاد سامانه شفاف اعتراض و بررسی مجدد دهک‌بندی‌ها
جمع‌بندی
تغییر دهک‌بندی یارانه‌بگیران و حذف بخشی از خانوارها از لیست یارانه نقدی، یکی از مهم‌ترین موضوعات اجتماعی و اقتصادی کشور است.
هرچند دولت هدف خود را کاهش کسری بودجه عنوان کرده، اما اشتباهات در دهک‌بندی باعث شده اقشار کم‌درآمد به‌طور ناعادلانه حذف شوند.
کارشناسان و فعالان کارگری خواستار بازنگری فوری در این سیاست هستند تا فشار بیشتری بر کارگران و بازنشستگان وارد نشود.
منابع خبری
-
خبرگزاری خبرآنلاین
-
خبرگزاری مهر
-
خبرگزاری ایرنا – بخش اقتصاد
-
خبرگزاری ایسنا – کار و رفاه اجتماعی
-
پایگاه رسمی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
ارسال نظر