وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که نسخه جدید کالابرگ الکترونیک  پس از چند ماه بررسی کارشناسی، در آذرماه نهایی و اجرا خواهد شد. این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که فشار تورمی بر سبد غذایی خانوارها افزایش یافته و دولت به دنبال طراحی الگویی است که هم ثبات قیمت ایجاد کند، هم دامنه انتخاب مردم را محدود نکند، و هم بار مالی مضاعف به بودجه وارد نسازد.

کالابرگ الکترونیک از دوران جنگ تا امروز؛ روایتی از تغییر یک ابزار حمایتی

میدری در گزارش هفتگی خود یادآور شد که کالابرگ الکترونیک در ایران سابقه‌ای طولانی دارد؛ از دوران جنگ که کوپن‌های کاغذی با سبد مشخصی از کالا توزیع می‌شد، تا نسخه‌های جدیدتر که با کارت یارانه و کدملی ارائه شد.
در دولت‌های مختلف، شیوه‌های متعددی از کالابرگ اجرا شد، اما هیچ‌کدام جامع، پایدار و فراگیر نبودند. نقطه ضعف‌های اجرایی، محدودیت جامعه هدف و نوسانات قیمت، مانع شکل‌گیری یک مدل موفق شدند.

دولت چهاردهم چه تغییراتی در کالابرگ الکترونیک داده است؟

وزیر تعاون توضیح داد که چهار نوبت کالابرگ در دولت چهاردهم اجرا شده و مدل جدید، تفاوت‌های جدی با الگوهای گذشته دارد.
در این مدل:

• مردم به جای کوپن ثابت، اعتبار ماهانه دریافت می‌کنند

• امکان خرید از میان ۱۱ کالای اساسی وجود دارد

• قیمت مصرف‌کننده ثابت می‌ماند و مابه‌التفاوت توسط دولت پرداخت می‌شود

• آزادی انتخاب بیشتری برای خانوارها فراهم شده است

به گفته میدری، دولت تلاش کرده کالابرگ را از یک «بخشنامه حمایتی» به یک «سازوکار پایدار و هوشمند» تبدیل کند.

چرا شیوه جدید کالابرگ الکترونیک هنوز نهایی نشده است؟

میدری تأکید کرد که دولت در حال جمع‌بندی نظرات کارشناسان، مجلس و مصرف‌کنندگان است.
دو مدل اصلی روی میز قرار دارد:

1. مدل پرداخت مستقیم اعتبار کالایی

2. مدل ترکیبی با اختیار انتخاب بین دریافت وجه یا کالابرگ

هدف این است که شیوه‌ای انتخاب شود که هم به نفع مردم باشد، هم فشار تورمی ایجاد نکند، هم بار مالی بودجه را افزایش ندهد.

مزیت اصلی کالابرگ جدید: انتخاب با مردم است

وزیر رفاه گفت نسخه جدید، برخلاف طرح‌های گذشته، مردم را مجبور به یک شیوه مصرف نمی‌کند.
یارانه‌بگیران می‌توانند یا شیوه قبلی، یا شیوه جدید را انتخاب کنند و دولت برخلاف دوره‌هایی که کوپن اجباری بود، اکنون می‌خواهد فقط «حق انتخاب» را تقویت کند.

چرا آذرماه زمان اجرای نهایی است؟

به گفته منابع آگاه، دلیل تعیین آذرماه این است که:

• جلسات مشترک دولت و مجلس برای تعیین سقف اعتبار کالابرگ به نتیجه اولیه رسیده

• زیرساخت نرم‌افزاری و اتصال فروشگاه‌ها تکمیل شده

• اصلاحات مربوط به تعمیر مالی طرح در حال اتمام است

به همین دلیل، انتظار می‌رود نسخه نهایی کالابرگ الکترونیک در آذرماه ۱۴۰۴ به‌طور کامل اجرا شود.

تأثیر کالابرگ جدید بر سبد خانوار

اگر مدل جدید با «تثبیت قیمت مصرف‌کننده» اجرایی شود، اثرات زیر متصور است:

• کاهش فشار تورمی بر اقلام اساسی

• افزایش قدرت خرید دهک‌های پایین

• جلوگیری از جهش قیمت کالاهای پایه در بازار

• تقویت امنیت غذایی در ماه‌های پرنوسان

• افزایش دسترسی کالا حتی در مناطق کم‌برخوردار

این دقیقاً هدفی است که دولت چهاردهم روی آن تمرکز کرده است: ثبات قیمت همراه با حق انتخاب.

کالابرگ جدید، نسخه اصلاح‌شده یک سیاست کهنه

همه نشانه‌ها می‌گوید نسخه جدید کالابرگ، تکرار تجربه‌های گذشته نیست. هدف، ایجاد الگویی است که:

• شفاف، قابل پیش‌بینی و قابل انتخاب باشد

• بار تورمی ایجاد نکند

• گروه‌های کم‌درآمد را هدف بگیرد

• چند شیوه اجرا داشته باشد تا هر خانوار با شرایط خودش انتخاب کند

آذرماه زمان مهمی برای این طرح خواهد بود؛ جایی که نتیجه چند ماه بررسی، نقد، جلسات کارشناسی و هماهنگی نهادی، بالاخره به نسخه نهایی منجر می‌شود.

 FAQ | پرسش‌های پرتکرار درباره کالابرگ جدید

کالابرگ جدید شامل چه کالاهایی است؟

۱۱ کالای اساسی؛ شامل برنج، مرغ، تخم‌مرغ، روغن، لبنیات، حبوبات و... (فهرست نهایی در آذر اعلام می‌شود).

آیا دریافت کالابرگ اجباری است؟

خیر. مردم می‌توانند بین شیوه قبلی و شیوه جدید انتخاب کنند.

قیمت کالا در کالابرگ ثابت می‌ماند؟

بله؛ تفاوت قیمت را دولت پرداخت می‌کند.

زمان اجرای نهایی چه زمانی است؟

طبق اعلام وزیر تعاون، آذرماه ۱۴۰۴.

آیا کالابرگ جایگزین یارانه نقدی می‌شود؟

خیر؛ هر دو کنار هم باقی می‌مانند، انتخاب با خانوار است