پایان بلاتکلیفی سهامداران عدالت | آزادسازی سهام عدالت رای آورد

سهام عدالت یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های اقتصادی و اجتماعی کشور در دو دهه اخیر است که با هدف توانمندسازی خانوارهای کم‌درآمد و گسترش عدالت اجتماعی اجرایی شد. پس از سال‌ها توقف، در سال ۱۳۹۹ با موافقت مقام معظم رهبری آزادسازی سهام عدالت آغاز شد. اما آیین‌نامه اجرایی این آزادسازی، بارها با شکایت برخی افراد حقیقی و حقوقی مواجه شد. حالا دیوان عدالت اداری بار دیگر با صدور رأی قطعی، این آیین‌نامه را غیرقابل ابطال دانسته است.
این خبر پرسش‌های زیادی را در ذهن سهامداران و فعالان بازار ایجاد می‌کند:

• چرا شکایت‌هایی علیه این آیین‌نامه مطرح شد؟

• دیوان عدالت اداری چه استدلالی برای رد شکایت ارائه کرد؟

• تأثیر این تصمیم بر بازار بورس و سهامداران چیست؟

آزادسازی سهام عدالت چگونه آغاز شد؟

سهام عدالت با چه هدفی طراحی شد؟

طرح سهام عدالت در سال ۱۳۸۵ با هدف گسترش مالکیت عمومی در اقتصاد، کاهش فقر و توانمندسازی خانوارهای کم‌درآمد آغاز شد. طی این طرح، بخشی از سهام شرکت‌های دولتی در قالب سبدی به میلیون‌ها نفر واگذار شد.

موافقت مقام معظم رهبری با آزادسازی

در اردیبهشت ۱۳۹۹، مقام معظم رهبری با آزادسازی سهام عدالت موافقت کردند. این تصمیم به خانوارها امکان داد که سهام خود را یا آزادانه معامله کنند یا مدیریت آن را به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی بسپارند.

نقش شورای عالی بورس

بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی و اذن مقام رهبری، شورای عالی بورس مسئول تدوین آیین‌نامه اجرایی آزادسازی شد. این آیین‌نامه نحوه انتقال، مدیریت و فروش سهام عدالت را مشخص کرد.

 چرا علیه آیین‌نامه آزادسازی شکایت شد؟

مواد مورد اعتراض کدام بودند؟

برخی اشخاص حقیقی و حقوقی با طرح شکایت به دیوان عدالت اداری خواستار ابطال مواد ۴، ۵ و ۱۱ آیین‌نامه اجرایی شدند.

• ماده ۴: به نحوه انتخاب روش مستقیم یا غیرمستقیم مدیریت سهام اشاره داشت.

• ماده ۵: به شرایط فروش سهام و نظارت سازمان بورس می‌پرداخت.

• ماده ۱۱: به وظایف شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی مرتبط بود.

دلایل معترضان چه بود؟

معترضان ادعا می‌کردند که برخی مواد آیین‌نامه:

1. با حقوق مالکانه سهامداران در تضاد است.

2. محدودیت‌هایی در فروش و مدیریت سهام ایجاد می‌کند.

3. با قانون اساسی و اصل مالکیت خصوصی ناسازگار است.

دیوان عدالت اداری چه تصمیمی گرفت؟

رأی قطعی دیوان

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با بررسی شکایت‌ها و استماع استدلال‌های طرفین، بار دیگر آیین‌نامه اجرایی آزادسازی را غیرقابل ابطال تشخیص داد و قرار رد شکایت صادر کرد.

استدلال‌های دیوان چه بود؟

1. آیین‌نامه بر اساس اذن مقام معظم رهبری تدوین شده است.

2. شورای عالی بورس به عنوان رکن اصلی بازار سرمایه، اختیار قانونی برای تنظیم چنین مقرراتی دارد.

3. ضوابط اجرایی با اصل ۴۴ قانون اساسی و قوانین موضوعه منطبق هستند.

تأثیر تأیید دوباره آیین‌نامه بر سهام عدالت چیست؟

تقویت اعتماد سهامداران

تأیید دوباره آیین‌نامه از سوی دیوان عدالت اداری، ابهامات حقوقی را برطرف کرده و اعتماد سهامداران را به ثبات قوانین افزایش می‌دهد.

کاهش ریسک حقوقی

یکی از نگرانی‌های فعالان بازار، احتمال تغییر یا ابطال مواد آیین‌نامه بود. حالا با رأی دیوان، ریسک حقوقی کاهش یافته و سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری می‌کنند.

تسهیل معاملات

با تثبیت آیین‌نامه، فرآیند معاملات سهام عدالت در بورس ادامه خواهد یافت و زیرساخت‌های لازم برای فروش یا مدیریت سهام تقویت می‌شود.

پرسش‌های مهم سهامداران درباره این رأی

آیا امکان شکایت مجدد وجود دارد؟

با صدور رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، شکایت‌های مشابه علیه آیین‌نامه عملاً بی‌اثر خواهد بود مگر اینکه قانون جدیدی وضع شود.

سرنوشت فروش سهام عدالت چه می‌شود؟

آیین‌نامه همچنان معتبر است؛ بنابراین فروش سهام عدالت از طریق سامانه‌های رسمی و کارگزاری‌ها ادامه دارد.

آیا این رأی به معنای افزایش قیمت سهام عدالت است؟

رأی دیوان به‌طور مستقیم بر قیمت سهام تأثیر ندارد، اما از آنجا که ریسک حقوقی کاهش یافته، می‌تواند به آرامش بازار و افزایش تقاضا کمک کند.

جایگاه حقوقی دیوان عدالت اداری در پرونده‌های اقتصادی

دیوان عدالت اداری مرجع رسیدگی به شکایات و اعتراضات علیه تصمیمات اداری و آیین‌نامه‌هاست. در سال‌های اخیر، دیوان نقش پررنگی در شفاف‌سازی و اصلاح مصوبات اقتصادی داشته است. در این پرونده نیز، با بررسی دقیق و پذیرش استدلال‌های سازمان بورس، نقش خود را در تثبیت سیاست‌های کلان اقتصادی ایفا کرد.

جمع‌بندی: پیام رأی دیوان برای بازار سهام

رأی قطعی دیوان عدالت اداری مبنی بر غیرقابل ابطال بودن آیین‌نامه آزادسازی سهام عدالت، یک پیام روشن دارد:

• ثبات و امنیت حقوقی در بازار سرمایه

• حمایت قانونی از تصمیمات شورای عالی بورس

• تداوم روند آزادسازی و واگذاری سهام عدالت

برای میلیون‌ها سهامدار عدالت، این خبر نویدبخش پایان بلاتکلیفی‌های حقوقی و ادامه مسیر آزادسازی با اطمینان بیشتر است.

• منابع خبری:
  خبرگزاری تسنیم، ایلنا، اقتصاد آنلاین