وضعیت یارانه‌ نقدی بگیران دهک 8،9 تغییر کرد / غافلگیری برای یارانه نقدی بازنشستگان

موضوع یارانه نقدی طی سال‌های اخیر همواره یکی از حساس‌ترین مسائل اقتصادی کشور بوده است. هر تغییری در سیاست‌های مربوط به یارانه‌ها تأثیری مستقیم بر میلیون‌ها خانوار دارد و کوچک‌ترین اصلاح یا حذف می‌تواند زندگی قشرهای ضعیف و حتی طبقه متوسط را با فشار مواجه کند.

در جدیدترین گزارش‌ها، اعلام شده که بیش از ۸ میلیون و ۸۸۳ هزار نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود این روند تا پایان سال به ۱۸ میلیون نفر برسد. این اقدام پرسش بزرگی را ایجاد کرده است:
پول حاصل از حذف یارانه نقدی مردم کجا هزینه می‌شود؟

این گزارش دیسکاوری تلاش می‌کند با بررسی منابع، انتقادات، آثار و پیامدهای این سیاست، تحلیلی کامل و ساختارمند از موضوع ارائه دهد.

حذف گسترده یارانه نقدی؛ ابعاد و آمار رسمی

چرا یارانه نقدی ۸ میلیون نفر قطع شد؟

میان‌تیتر سئویی: قطع یارانه نقدی ۸ میلیون نفر

بر اساس گزارش رسمی منتشر شده از سوی رسانه‌های معتبر:

• از بهمن سال گذشته تا آبان امسال،

• یارانه نقدی بیش از ۸ میلیون و ۸۸۳ هزار نفر قطع شده است.

• تعداد یارانه‌بگیران از ۵۰ میلیون و ۷۲۵ هزار نفر به ۴۱ میلیون و ۸۷۴ هزار نفر رسیده است.

دولت این اقدام را بخشی از اجرای قانون بودجه و سیاست حذف ۳ دهک بالای درآمدی معرفی می‌کند، اما کارشناسان می‌گویند معیار سنجش دهک‌ها دقیق نیست و بسیاری از خانوارهای با درآمد متوسط یا مزدبگیر نیز یارانه خود را از دست داده‌اند.

سؤال بزرگ: پول حذف یارانه نقدی مردم کجا می‌رود؟

ابهام در هزینه‌کرد منابع چند ده هزار میلیاردی

میان‌تیتر سئویی: پول حذف یارانه نقدی کجا هزینه می‌شود؟

بر اساس برآوردها:

• از ابتدای سال،

• ده‌ها هزار میلیارد تومان
  از محل حذف یارانه نقدی مردم برای دولت آزاد شده است.

اما هیچ گزارش شفاف، رسمی و عدد محور درباره نحوه خرج شدن این منابع منتشر نشده است.

بر اساس قانون:

این پول باید صرف:

1. پرداخت کالابرگ الکترونیکی

2. تقویت حمایت از دهک‌های فرودست

3. خرید دارو و کالاهای حیاتی

4. جبران افزایش قیمت‌های ناشی از یارانه‌زدایی

می‌شد.

اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد:

• کالابرگ افزایش پیدا نکرده

• بیماران خاص داروی رایگان یا حتی کافی دریافت نکرده‌اند

• یارانه نان، دارو، آب، برق و شیر حذف شده اما حمایت جایگزین دیده نمی‌شود

یارانه نقدی و اعتراضات گسترده به مکانیسم حذف

انتقاد کارشناسان نسبت به فرمول دهک‌بندی

میان‌تیتر سئویی: انتقاد از حذف یارانه نقدی بر اساس گردش حساب

کارشناسان و مردم به‌طور گسترده به شیوه تشخیص دهک‌ها معترض هستند.

مشکلات رایج:

• حذف یارانه نقدی خانواده‌های کارگری

• حذف یارانه افراد دارای درآمد متوسط ولی هزینه بسیار بالا

• اشتباه در تحلیل گردش حساب‌های کاری

• عدم توجه به هزینه‌های درمان، اجاره و بدهی‌ها

به عنوان مثال، در گزارش رسمی آمده است:

• خانواده‌های سه نفره با درآمد ۴۵ میلیون تومان که اجاره‌نشین هستند، به اشتباه در دهک‌های بالا قرار گرفته‌اند.

• بسیاری از خانوارها می‌گویند گردش مالی کاری به اشتباه درآمد محسوب شده است.

یارانه نقدی و نبود شفافیت در هزینه‌کرد منابع

انتقادات نمایندگان مجلس نسبت به سرنوشت یارانه‌ها

میان‌تیتر سئویی: نمایندگان مجلس درباره یارانه نقدی چه می‌گویند؟

«محمد باقری بناب» نماینده مجلس در سخنرانی علنی پرسیده است:

• چرا خانواده با درآمد ۳۰ میلیون از لیست کالابرگ حذف می‌شود؟

• منابع حاصل از یارانه‌زدایی دقیقاً کجا هزینه شده است؟

• چه تحول اقتصادی از محل حذف این منابع ایجاد شده است؟

تا این لحظه پاسخی شفاف از سوی دولت ارائه نشده است.

یارانه نقدی و نیاز واقعی دهک‌های پایین

آیا فقرا از محل حذف یارانه‌ها حمایت بیشتری دریافت کردند؟

میان‌تیتر سئویی: تأثیر حذف یارانه نقدی بر دهک‌های فرودست

طبق گزارش‌های میدانی:

• نه کالابرگ تقویت شده

• نه کمک‌هزینه‌ای برای دهک‌های پایین تعریف شده

• نه بیماران خاص حمایت ویژه دریافت کرده‌اند

به‌ویژه بیماران SMA، EB (پروانه‌ای) و سایر گروه‌های خاص به دلیل کمبود دارو بارها تجمع کرده‌اند.
با وجود آزادسازی منابع هنگفت، حتی داروی وارداتی کافی برای بیماران خاص خریداری نشده است.

یارانه نقدی و انتقاد اقتصاددانان

فرشاد مومنی: منابع یارانه نقدی به چه بخش‌هایی رفته است؟

میان‌تیتر سئویی: انتقاد اقتصاددانان به حذف یارانه نقدی

به گفته این اقتصاددان:

• بخشی از منابع حاصل از حذف یارانه‌ها صرف تولیدات فاخر صداوسیما

• و تقویت مالی برخی نهادهای خاص
  شده است.

این گفته‌ها تکذیب نشده و دولت نیز توضیح شفافی ارائه نداده است.

یارانه نقدی و مالیات بر ارزش افزوده؛ فشار مضاعف بر مردم

۱٪ افزایش مالیات و عدم تخصیص به بازنشستگان

میان‌تیتر سئویی: مالیات بر ارزش افزوده و ارتباط آن با یارانه نقدی

به گفته فعالان کارگری:

• از سال جاری ۱ درصد به مالیات بر ارزش افزوده افزوده شده

• هدف اعلام‌شده: کمک به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان

• نتیجه واقعی: هیچ تغییری در پرداختی بازنشستگان ایجاد نشده است

برآورد:

• اگر روزانه فقط ۵ هزار تومان از هر ایرانی در این بخش دریافت شود

• ماهانه حدود ۱۳ هزار میلیارد تومان
  منابع جدید برای دولت ایجاد می‌شود

این رقم در کنار منابع حاصل از حذف یارانه نقدی یک عدد بسیار کلان می‌سازد.

داستان بازنشسته‌ای که یارانه نقدی‌اش قطع شد

واقعیت تلخ حذف یارانه نقدی برای افراد نیازمند

میان‌تیتر سئویی: پیامدهای اجتماعی قطع یارانه نقدی

در جریان تنظیم همین گزارش، یک بازنشسته اعلام کرده:

• حقوق: ۳۲ میلیون تومان

• زن بیمار با هزینه دارو

• قسط و بدهکاری فراوان

• خانواده ۳ نفره

با وجود این وضعیت، یارانه نقدی‌اش قطع شده است.

او نمی‌داند اعتراض را باید به کجا ببرد.
این مثال نمادی از هزاران خانواده‌ای است که با وجود شرایط سخت، باز هم دهک بالا محسوب شده‌اند.

ضرورت شفاف‌سازی درباره سرنوشت یارانه نقدی

حذف یارانه نقدی بیش از ۸ میلیون نفر نه‌تنها کمکی به دهک‌های پایین نکرده، بلکه:

• منابع ریالی آزادشده نامشخص است

• کالابرگ تقویت نشده

• بیماران خاص حمایت نشده

• اقشار متوسط و ضعیف آسیب دیده‌اند

شفافیت درباره پول حذف یارانه‌ها یک مطالبه جدی مردمی و رسانه‌ای است ولی همچنان بی‌پاسخ مانده است.