خبر بد درباره کالابرگ الکترونیک آبان / متقاضیان بخوانند

در آخرین روزهای آبان ۱۴۰۴، بسیاری از خانوارهای دهک‌های اول تا چهارم منتظر دریافت کالابرگ الکترونیک بودند، اما اعلام رسمی از سوی وزارت کار و اظهارات رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان نشان داد که این دوره از طرح «عملاً منتفی» شده است.
موضوعی که هم سؤال‌های جدیدی ایجاد کرده و هم نگرانی‌های مردم را افزایش داده است. چراکه از ابتدای اجرای طرح، بارها زمان‌بندی پرداخت دچار تغییر شده و امروز، به نقطه‌ای رسیده‌ایم که حتی زمان دقیق دوره بعدی نیز نامشخص است.

در این گزارش مفصل، بررسی می‌کنیم:

• چرا کالابرگ الکترونیک آبان متوقف شد؟

• چه مشکلات بودجه‌ای باعث تأخیر شد؟

• وضعیت دهک‌ها چه می‌شود؟

• احتمال اجرای دوره آذر چقدر است؟

• و مهم‌تر از همه: توقف کالابرگ الکترونیک چه پیامدهایی برای خانوارهای کم‌درآمد دارد؟

کالابرگ الکترونیک | چرا طرح آبان اجرا نشد؟

در برنامه «گفت‌وگوی ویژه خبری»، مجری از مقام مسئول وزارت کار پرسید:«یعنی این هفته کالابرگ نخواهیم داشت؟»

و پاسخ صریح مسئول این بود:«تکلیف اجرای طرح هفته آینده مشخص خواهد شد.»

این جمله، عملاً تأیید رسمی عدم‌اجرای دوره آبان بود.

مشکل اصلی: کمبود بودجه

طبق توضیحات رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان:

• اجرای هر دوره کالابرگ نیاز به ۲۵ همت (۲۵ هزار میلیارد تومان) دارد

• اما تا این لحظه تنها ۵ همت از سوی سازمان برنامه و بودجه تأمین شده

یعنی کمتر از ۲۰ درصد بودجه لازم.

کالابرگ الکترونیک | چرا بودجه تأمین نمی‌شود؟

 ۱) افزایش هزینه‌های دولت

هزینه‌های جاری دولت در سال ۱۴۰۴ به‌شدت افزایش یافته. از جمله:

• حقوق کارمندان

• یارانه نقدی

• طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها

• هزینه‌های عمرانی و بدهی‌ها

۲) درآمدهای نفتی و مالیاتی کمتر از پیش‌بینی

در شرایط فعلی، درآمد دولت به‌صورت کامل محقق نشده و بخش رفاهی اولین حوزه‌ای است که دچار تأخیر می‌شود.

۳) اجرای کالابرگ الکترونیک به‌صورت «دهک‌بندی‌شده» انجام می‌شود

اما همین دهک‌بندی باعث افزایش اختلاف میان گروه‌های مختلف شده است. چرا که:

• بسیاری از افراد دهک‌بندی اشتباه شده‌اند

• بخش زیادی از خانوارها هنوز تکلیفشان مشخص نیست

• اجرای ناهماهنگ، هزینه‌های دولت را افزایش می‌دهد

کالابرگ الکترونیک | چه پیامدی برای دهک‌های پایین دارد؟

دهک‌های اول تا چهارم معمولاً از کالابرگ الکترونیک استفاده می‌کنند. حذف یا تأخیر در اجرای طرح:

• قدرت خرید آن‌ها را کاهش می‌دهد

• هزینه‌های خوراک افزایش می‌یابد

• سفره غذایی خانوار کوچک‌تر می‌شود

• سهم مواد پروتئینی کاهش می‌یابد

در نتیجه، بسیاری از خانوارها از تأثیر توقف طرح نگران هستند.

کالابرگ الکترونیک | آیا دوره آذر اجرا می‌شود؟

با توجه به شرایط فعلی:

 اجرای دوره آذر نامطمئن است

تنها در صورتی اجرا می‌شود که:

• بودجه ۲۵ همتی کامل شود

• دهک‌بندی‌های جدید به‌روزرسانی شود

• سامانه پشتیبان پایدار شود

اگر بودجه تأمین نشود، احتمال دارد:

• دوره آذر نیز با تأخیر شدید مواجه شود

• یا پرداخت‌ها به‌صورت ناقص انجام شود

کالابرگ الکترونیک | نقش سازمان برنامه و بودجه

سازمان برنامه و بودجه تاکنون تنها ۵ همت تأمین کرده.
دلیل تأمین نشدن ۲۰ همت باقی‌مانده:

• مشکلات نقدینگی

• عدم تطابق منابع و مصارف

• اولویت یافتن هزینه‌های دیگر

این موضوع نشان می‌دهد طرح هنوز در اولویت اول دولت نیست.

کالابرگ الکترونیک | آیا احتمال حذف کامل طرح وجود دارد؟

بررسی روند چند ماه اخیر نشان می‌دهد:

• تأخیر در پرداخت‌ها افزایش یافته

• چند بار اجرای طرح بدون اطلاع قبلی متوقف شده

• بودجه همواره با مشکل روبه‌رو بوده

بنابراین احتمال حذف کالابرگ الکترونیک در سال‌های آینده وجود دارد.

کالابرگ الکترونیک | چرا مردم از توقف طرح نگران شدند؟

چند دلیل مهم دارد:

 ۱) کاهش ارزش یارانه نقدی

یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی دیگر پاسخگوی هزینه‌های خوراک نیست.

 ۲) کالابرگ الکترونیک امکان خرید با تخفیف بیشتر داشت

خانوارها می‌توانستند:

• زودتر از موعد خرید کنند

• تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی بگیرند

توقف طرح یعنی از دست رفتن این مزیت مهم.

۳) ابهام در زمان اجرای دوره بعد

مردم هنوز نمی‌دانند:

• دوره بعدی چه زمانی است

• آیا مبلغ افزایش می‌یابد

• آیا همه دهک‌ها در نظر گرفته می‌شوند

کالابرگ الکترونیک | امکان افزایش مبلغ وجود دارد؟

در شرایط فعلی:

 افزایش مبلغ کالابرگ بعید است.

 حتی اجرای دوره فعلی نیز به بودجه مشروط است.

کالابرگ الکترونیک | پیشنهادها برای بهبود

کارشناسان اقتصادی پیشنهادهایی داده‌اند:

• پرداخت ترکیبی یارانه نقدی + کالابرگ

• اجرای کالابرگ برای همه دهک‌ها

• افزایش اعتبار به ۷۰۰ هزار تومان

• حذف دهک‌بندی‌های غلط

• افزایش سرعت شارژ ماهانه

کالابرگ الکترونیک | چرا دهک‌بندی‌ها مشکل ایجاد کرده‌اند؟

دهک‌بندی یکی از چالش‌های اصلی است:

• بسیاری از افراد دهک ۳ یا ۴ اشتباهی در دهک ۷ قرار داده شده‌اند

• درآمد واقعی مردم ثبت نمی‌شود

• دارایی‌های صوری آن‌ها دهک را بالا می‌برد

این موضوع اعتماد عمومی را کاهش داده است.

کالابرگ الکترونیک | مردم چه می‌گویند؟

مردم در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌اند:

• «کالابرگ نیست، یارانه نقدی کم شده، قیمت‌ها بالا رفته… ما چه کنیم؟»

• «دهک من اشتباه شده، نه کالابرگ دادند نه یارانه!»

• «چرا هر ماه زمان پرداخت عوض می‌شود؟»

این نگرانی‌ها نشان می‌دهد مردم انتظار ثبات دارند.

جمع‌بندی نهایی

توقف کالابرگ الکترونیک در آبان ۱۴۰۴ نتیجه:

• نبود بودجه

• ناهماهنگی دستگاه‌ها

• مشکلات دهک‌بندی

• اولویت‌های دیگر دولت

است.

تا زمانی که ۲۰ همت باقی‌مانده تأمین نشود،
اجرای دوره آذر نیز نامشخص خواهد بود.