بیمه‌شدگان و شاغلان فریب نخورید! | آیا خرید طلا می‌تواند جای بیمه تأمین اجتماعی را بگیرد؟

در ماه‌های اخیر موجی از پست‌ها و ویدئوها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که مردم را به خرید طلا به جای پرداخت حق بیمه تأمین اجتماعی تشویق می‌کند.
ادعای اصلی این تبلیغات این است که اگر فردی به‌جای پرداخت ماهانه حق بیمه، همان مبلغ را صرف خرید طلا کند، در دوران بازنشستگی دارایی بیشتری خواهد داشت.

اما آیا این حرف درست است؟
علی حیدری، مشاور عالی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در گفت‌وگو با ایسنا به این موضوع واکنش نشان داده و از واقعیت پشت این مقایسه پرده برداشته است.

 مقایسه پرطرفدار شبکه‌های اجتماعی؛ بیمه یا طلا؟

در ویدیوهای اینفلوئنسرها و صفحات اقتصادی، محاسباتی مطرح می‌شود که مثلاً:

«اگر ماهانه ۲ میلیون تومان حق بیمه ندهید و به‌جایش طلا بخرید، بعد از ۳۰ سال چندین میلیارد تومان طلا خواهید داشت!»

این مقایسه‌ها ظاهراً وسوسه‌انگیز هستند، اما حیدری معتقد است این تبلیغات نه علمی‌اند و نه مبتنی بر واقعیت بیمه‌ای.

او تأکید کرده:

«این نوع تحلیل‌ها نتیجه‌ی نبود سواد بیمه‌ای است. بیمه یک نوع سرمایه‌گذاری نیست، بلکه یک شبکه حمایتی اجتماعی است که در زمان بیماری، ازکارافتادگی یا بازنشستگی، پشتیبان افراد می‌شود.»

 بیمه اجتماعی؛ پشتوانه‌ای که در بحران‌ها عمل می‌کند

یکی از اشتباهات رایج در ذهن مردم، درک نکردن فلسفه بیمه اجتماعی است.
بیمه فقط پس‌انداز برای آینده نیست؛ بلکه نوعی همبستگی اجتماعی است که در بحران‌ها از اعضای جامعه حمایت می‌کند.

به گفته حیدری:

«بیمه‌شده‌ای که تنها چند ماه حق بیمه پرداخت کرده باشد، اگر دچار حادثه یا بیماری صعب‌العلاج شود، خدمات کامل درمانی و مستمری دریافت می‌کند؛ در حالی که طلا چنین امکانی ندارد.»

در واقع، در بیمه اجتماعی:

• درمان رایگان در بیمارستان‌های تأمین اجتماعی

• برقراری مستمری ازکارافتادگی یا بازماندگان

• و مزایای بازنشستگی
  همه در ازای حق بیمه‌ای پرداخت می‌شود که در مقابلِ خدمات ارائه‌شده، بسیار ناچیز است.

 سازمان تأمین اجتماعی چقدر به بیمه‌شدگان بازمی‌گرداند؟

مشاور عالی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در این گفت‌وگو عدد جالبی را مطرح کرده است:

«سازمان تأمین اجتماعی حدود ۹.۵ برابر حق بیمه‌ای که از افراد می‌گیرد را در قالب مستمری و خدمات درمانی به آن‌ها بازمی‌گرداند.»

این یعنی اگر فردی در طول سال‌ها ۱۰۰ میلیون تومان حق بیمه پرداخت کند، به‌طور متوسط ۹۵۰ میلیون تومان خدمات مستقیم و غیرمستقیم از این سازمان دریافت می‌کند.

چنین نسبتی در هیچ سرمایه‌گذاری شخصی مانند خرید طلا، سکه یا ارز وجود ندارد؛ زیرا بیمه نه‌تنها جنبه مالی، بلکه جنبه حمایتی و اطمینان خاطر دارد.

آیا خرید طلا سرمایه‌گذاری مطمئن است؟

طلا همواره به‌عنوان محافظ دارایی در برابر تورم شناخته شده است؛ اما برخلاف تصور عمومی، سرمایه‌گذاری در طلا بدون ریسک نیست.

حیدری در توضیح ریسک‌های آن گفت:

«در مقاطع مختلف تاریخی، قیمت طلا دچار نوسانات شدید شده است. در زمان پذیرش قطعنامه ۵۹۸، قیمت طلا به‌طور ناگهانی سقوط کرد و بسیاری از بازاریان زیان دیدند.»

او تأکید کرد:

«طلا یک کالای سرمایه‌ای است با ریسک نگهداری بالا؛ ممکن است گران شود یا ارزان، اما در هیچ شرایطی امنیت و حمایت اجتماعی ایجاد نمی‌کند.»

 نوسانات تاریخی قیمت طلا؛ عبرتی برای سرمایه‌گذاران

برای درک بهتر این موضوع، کافی است به روند قیمت طلا در دهه‌های گذشته نگاه کنیم.
قیمت طلا در ایران، علاوه بر بازار جهانی، تحت تأثیر دلار و سیاست‌های داخلی است؛ بنابراین:

• در برخی سال‌ها رشد چشمگیر داشته (مثلاً ۱۳۹۹)،

• اما در دوره‌هایی نیز افت شدید تجربه کرده است.

در چنین شرایطی، فردی که فقط به طلا تکیه کرده، ممکن است در یک مقطع با افت ارزش دارایی‌اش روبه‌رو شود؛ اما بیمه‌پرداز در تمام طول عمر، از پوشش مستمر درمانی و مستمری بازنشستگی برخوردار است.

 مثال واقعی از خدمات بیمه‌ای در مقابل سرمایه‌گذاری شخصی

فرض کنید دو نفر وجود دارند:

• فرد اول ماهانه ۲ میلیون تومان حق بیمه پرداخت می‌کند.

• فرد دوم همان مبلغ را طلا می‌خرد.

اگر فرد دوم در سال دوم دچار حادثه یا بیماری شود، اندوخته‌اش تنها چند گرم طلا خواهد بود.
اما فرد اول می‌تواند عمل جراحی چند صد میلیونی یا حتی میلیاردی را در بیمارستان تأمین اجتماعی به‌صورت رایگان انجام دهد و در صورت ازکارافتادگی، مستمری مادام‌العمر دریافت کند.

 حیدری: «افرادی داریم که فقط یک ماه پس از بیمه‌پردازی دچار حادثه شدند و مستمری برایشان برقرار شد. آیا چند گرم طلا می‌تواند چنین حمایتی ایجاد کند؟»

 فلسفه بیمه‌های اجتماعی؛ حمایت نه سوداگری

مشاور عالی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در بخش دیگری از سخنان خود گفت:

«هدف بیمه‌های اجتماعی سودآوری و تجارت نیست؛ بیمه، نظامی برای تضمین امنیت اجتماعی است.»

به بیان ساده، بیمه اجتماعی مثل چتر نجات است:
ممکن است سال‌ها استفاده‌ای از آن نشود، اما در لحظه بحران، ارزش واقعی‌اش مشخص می‌شود.

در مقابل، طلا صرفاً یک دارایی فیزیکی است که تنها در صورت فروش، ارزش نقدی دارد و هیچ خدمات اجتماعی یا درمانی با خود نمی‌آورد.

 خدماتی که بیمه‌شدگان دریافت می‌کنند

سازمان تأمین اجتماعی علاوه بر پرداخت مستمری بازنشستگی، مجموعه‌ای از خدمات گسترده را ارائه می‌دهد که شامل:

• درمان رایگان در بیمارستان‌های تأمین اجتماعی

• کمک‌هزینه ازدواج، بارداری و غرامت ایام بیماری

• مستمری بازماندگان

• بیمه بیکاری

• و تسهیلات رفاهی و وام بازنشستگان

در مقابل، خرید طلا هیچ‌کدام از این حمایت‌ها را برای فرد ایجاد نمی‌کند.

 چرا آموزش بیمه‌ای ضروری است؟

حیدری در بخشی از سخنان خود تأکید کرد که ریشه اصلی این تبلیغات در فقدان آموزش عمومی درباره بیمه‌های اجتماعی است.

«افراد بسیاری نمی‌دانند که بیمه چه پوشش‌هایی دارد و چطور کار می‌کند. وقتی آگاهی نباشد، فریب مقایسه‌های ساده‌انگارانه را می‌خورند.»

به گفته کارشناسان، لازم است در مدارس و رسانه‌ها فرهنگ بیمه و آشنایی با خدمات اجتماعی آموزش داده شود تا مردم بدانند حق بیمه صرفاً هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری برای امنیت آینده است.

 امنیت ذهنی؛ بزرگ‌ترین دارایی بیمه‌شدگان

در شرایط اقتصادی ناپایدار، داشتن بیمه اجتماعی یک سرمایه روانی نیز هست.
بیمه‌شده می‌داند که در صورت بروز حادثه، بیماری یا پیری، تنها نخواهد ماند و یک نظام حمایتی پشتیبان اوست.

در مقابل، خرید طلا هرچند ارزش مالی دارد، اما آرامش ذهنی و تضمین اجتماعی به همراه نمی‌آورد.

 طلا؛ دارایی خوب، ولی جایگزین بیمه نیست

کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند طلا می‌تواند مکمل پس‌انداز باشد، نه جایگزین بیمه.
بهترین رویکرد، ترکیب بیمه‌پردازی منظم با پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری هوشمندانه است.

چراکه بیمه، پایه امنیت است و سرمایه‌گذاری، راه رشد دارایی؛
نباید این دو را مقابل هم قرار داد.

 مثال عددی برای مقایسه طلا و بیمه

فرض کنید فردی طی ۳۰ سال، هر ماه ۲ میلیون تومان پرداخت کند.

• در حالت خرید طلا، اگر میانگین رشد سالانه طلا ۲۰٪ باشد، ممکن است در پایان دوره حدود ۳ میلیارد تومان دارایی داشته باشد.

• اما در بیمه اجتماعی، همان فرد تا آخر عمر مستمری ماهانه، پوشش درمانی، و خدمات بازماندگان خواهد داشت که مجموع ارزش آن از نظر اقتصادی، چندین برابر این رقم است.

به‌ویژه در دوران پیری و بیماری، خدمات درمانی رایگان اهمیت بیشتری از دارایی نقدی دارد.

 هشدار نسبت به تبلیغات فریبنده در فضای مجازی

سازمان تأمین اجتماعی بارها نسبت به انتشار اطلاعات نادرست در فضای مجازی هشدار داده است.
بسیاری از محتواهای تبلیغی با هدف جذب دنبال‌کننده یا فروش طلا منتشر می‌شوند و پشتوانه علمی و محاسباتی ندارند.

حیدری: «نباید با آینده خود قمار کنیم. طلا، بیمه نیست؛ بیمه یعنی امنیت، نه سوداگری.»

جمع‌بندی؛ چرا بیمه انتخاب مطمئن‌تری است؟

در نهایت، بررسی‌ها نشان می‌دهد:

• بیمه اجتماعی پوشش درمانی، مستمری و حمایت بازماندگان را تضمین می‌کند.

• طلا صرفاً یک دارایی مالی با ریسک نوسان است.

• سازمان تأمین اجتماعی ۹.۵ برابر حق بیمه را در قالب خدمات به مردم بازمی‌گرداند.

• فلسفه بیمه، «امنیت اجتماعی» است نه «سرمایه‌گذاری سودمحور».

پس پاسخ نهایی به سؤال معروف این روزها این است:

 نه، خرید طلا جای بیمه را نمی‌گیرد.
 بیمه، تضمین امنیت زندگی است.

 منابع خبری

• خبرگزاری ایسنا

• سازمان تأمین اجتماعی (tamin.ir)

• وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (mcls.gov.ir)