آغاز پیش‌فروش و حراج سکه از این تاریخ | بازار در انتظار شوک قیمتی

بازار طلا و سکه در ایران طی سال‌های اخیر همواره یکی از پرنوسان‌ترین بازارهای مالی بوده است. از یک‌سو افزایش نرخ ارز و از سوی دیگر تقاضای بالا برای خرید سکه به‌عنوان یک سرمایه امن، موجب شکل‌گیری حباب قیمتی در این بازار شده است. در همین راستا، بانک مرکزی برای کنترل شرایط و پاسخ به نیاز واقعی متقاضیان، طرح پیش‌فروش و حراج سکه را کلید زده است. این اقدام از هفته آینده اجرا خواهد شد و به گفته مقامات بانک مرکزی، اهدافی چون متعادل‌سازی بازار، حذف حباب و ایجاد شفافیت را دنبال می‌کند.

پیش‌فروش سکه بانک مرکزی چیست و چرا اهمیت دارد؟

پیش‌فروش سکه یکی از روش‌هایی است که بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و مدیریت بازار طلا به کار می‌گیرد. در این روش:

• متقاضیان می‌توانند انواع سکه (تمام، نیم، ربع و گرمی) را خریداری کنند.

• سکه‌ها دارای سال ضرب ۱۳۸۶ هستند.

• تحویل آن‌ها در ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۴ انجام می‌شود.

• ثبت‌نام از طریق مرکز مبادله ارز و طلا صورت می‌گیرد.

این طرح به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد با اطمینان بیشتری وارد بازار شوند، چرا که خرید از طریق بانک مرکزی ریسک کمتری نسبت به بازار آزاد دارد.

حراج سکه؛ تفاوت با پیش‌فروش

در کنار پیش‌فروش، بانک مرکزی طرح حراج سکه را نیز اجرا خواهد کرد. تفاوت این دو در زمان تحویل و روش عرضه است:

• پیش‌فروش: تحویل در آینده (۳۰ دی ۱۴۰۴)

• حراج: عرضه فوری در هر ماه برای پاسخ به تقاضای روزانه

هدف از حراج، کاهش دلالی و دسترسی آسان‌تر مردم به سکه بدون واسطه‌های غیررسمی است.

شرایط خرید سکه در طرح جدید

بانک مرکزی هنوز جزئیات کامل را منتشر نکرده اما پیش‌بینی می‌شود شرایط مشابه طرح‌های گذشته باشد:

1. خرید فقط با کارت ملی سرپرست خانوار امکان‌پذیر است.

2. هر فرد سهمیه مشخصی خواهد داشت.

3. وجه باید در زمان ثبت‌نام کامل واریز شود.

4. امکان خرید اینترنتی و حضوری وجود خواهد داشت.

جدول احتمالی عرضه سکه در طرح جدید

اهداف بانک مرکزی از اجرای این طرح

بانک مرکزی با اجرای همزمان پیش‌فروش و حراج به دنبال چند هدف کلیدی است:

• متعادل‌سازی بازار طلا و سکه

• کاهش تقاضای کاذب و سفته‌بازی

• ایجاد شفافیت در معاملات

• حذف حباب قیمتی

• حفظ ارزش پول ملی و کنترل نقدینگی

مقایسه با طرح‌های گذشته

طرح‌های مشابه در سال‌های ۱۳۹۰، ۱۳۹۷ و ۱۴۰۱ اجرا شده بودند. بررسی‌ها نشان می‌دهد:

• در کوتاه‌مدت موجب کاهش نسبی قیمت‌ها شدند.

• در بلندمدت، تأثیر کمتری بر مهار تورم داشتند.

• برخی طرح‌ها به دلیل محدودیت عرضه، خود به افزایش تقاضا منجر شدند.

نظر کارشناسان درباره تأثیر پیش‌فروش سکه

کارشناسان اقتصادی معتقدند:

• اگر عرضه کافی باشد، قیمت بازار آزاد کاهش می‌یابد.

• اگر بانک مرکزی محدودیت شدید ایجاد کند، تأثیر معکوس خواهد داشت.

• شفافیت در اطلاع‌رسانی و امکان پیگیری خرید برای مردم ضروری است.

تأثیر بر بازار طلا و ارز

اجرای طرح جدید احتمالاً تأثیرات زیر را خواهد داشت:

• کاهش کوتاه‌مدت قیمت سکه

• ثبات نسبی بازار طلا

• کاهش فشار بر بازار ارز

• افزایش اعتماد عمومی به بانک مرکزی

پرسش‌های پرتکرار مردم

۱. چه کسانی می‌توانند در طرح ثبت‌نام کنند؟

تمامی افراد بالای ۱۸ سال با کارت ملی معتبر.

۲. خرید سقف دارد؟

بله، هر فرد سهمیه محدودی دارد تا توزیع عادلانه‌تر باشد.

۳. آیا امکان انتقال یا فروش حواله وجود دارد؟

طبق اطلاعیه‌های قبلی، حواله‌ها قابل واگذاری نیستند.

جمع‌بندی

طرح پیش‌فروش و حراج سکه بانک مرکزی از هفته آینده آغاز می‌شود و می‌تواند بازار پرالتهاب طلا را متعادل کند. این اقدام در صورتی موفق خواهد بود که عرضه کافی و شرایط شفاف برای مردم فراهم شود. تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد اگر نظارت و شفافیت وجود نداشته باشد، اهداف این طرح محقق نخواهد شد.