فوق‌العاده خاص برای کارمندان تعیین تکلیف شد | حقوق کارمندان وارد فاز جدید شد

موضوع حقوق کارمندان همواره یکی از حساس‌ترین و پرحاشیه‌ترین مباحث اقتصادی کشور بوده است؛ به‌ویژه در سال‌های اخیر که فشار تورمی بر هزینه‌های زندگی افزایش یافته و کارکنان دولت بیش از گذشته نیازمند اصلاح نظام پرداخت هستند. حالا دولت با انتشار جزئیات جدید از سیاست‌های برنامه هفتم توسعه، اعلام کرده تغییرات مهمی در مسیر پرداخت حقوق کارمندان در راه است؛ تغییراتی که می‌تواند شکل پرداخت، نحوه افزایش حقوق کارمندان و حتی دریافتی بازنشستگی آینده را متحول کند.

رئیس سازمان امور اداری و استخدامی کشور با تأکید بر اینکه «نظام پرداخت فعلی پاسخگوی نیازهای کارکنان نیست»، از حرکت دولت به سمت اجرای «پرداخت مبتنی بر عملکرد» خبر داده است؛ مسیری که قرار است حقوق کارمندان را شفاف‌تر، عادلانه‌تر و کارآمدتر کند. مهم‌تر از همه، تعیین تکلیف «واریز فوق‌العاده خاص» است که مدت‌ها محل بحث و انتظار کارمندان بوده است.

در ادامه این گزارش، تمام ابعاد این تغییر بزرگ بررسی می‌شود:
از افزایش حقوق کارمندان تا تغییرات رفاهیات و حتی اثر این اصلاحات بر حقوق بازنشستگی؛ موضوعاتی که هرکدام می‌توانند آینده نظام اداری کشور را دگرگون کنند.

نظام پرداخت فعلی چگونه حقوق کارمندان را دچار مشکل کرده است؟

یکی از بخش‌های مهم سخنان رئیس سازمان امور اداری و استخدامی، اشاره مستقیم او به «مشکل ساختاری» حقوق کارمندان بود. به گفته او، بخش قابل توجهی از دریافتی کارکنان دولت شامل:

• اضافه‌کار

• رفاهیات

• پاداش‌های موردی

• فوق‌العاده‌های غیرمستمر

است.

اما نکته مهم‌تر این است که این بخش‌ها در محاسبه کسور بازنشستگی لحاظ نمی‌شود؛ یعنی کارمند در طول خدمت درآمد بیشتری می‌گیرد، اما پس از بازنشستگی حقوق او به‌شدت افت می‌کند.

این یکی از مهم‌ترین دلایل نارضایتی کارکنان و بازنشستگان است و دولت وعده داده آن را اصلاح کند.

پرداخت مبتنی بر عملکرد؛ تغییر بنیادی در نحوه افزایش حقوق کارمندان

یکی از اصلی‌ترین بخش‌های اصلاحات جدید، اجرای نظام «پرداخت مبتنی بر عملکرد» است. این نظام در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته اجرا می‌شود و حالا به شکل رسمی وارد برنامه هفتم شده است.

در این نظام، حقوق کارمندان فقط براساس موارد زیر تعیین نمی‌شود:

• سابقه کار

• مدرک تحصیلی

• طبقه و رتبه شغلی

بلکه عوامل عملکردی شامل:

• میزان بهره‌وری

• خروجی واقعی کار

• کیفیت خدمات

• تعهد سازمانی

به بخشی از حقوق و مزایا تبدیل می‌شود.

این مسیر، هرچند ممکن است در ابتدا با مقاومت‌هایی روبه‌رو شود، اما در نهایت به افزایش انگیزه کارکنان و عدالت بیشتر در پرداخت حقوق کارمندان منجر خواهد شد.

جزئیات جدید درباره افزایش حقوق کارمندان در سال جاری

رئیس سازمان امور اداری و استخدامی تأکید کرده افزایش حقوق کارمندان «مرحله‌ای» خواهد بود.
این عبارت یعنی چه؟

یعنی:

1. ضریب حقوق کارمندان یک‌باره افزایش نمی‌یابد.

2. افزایش‌ها متناسب با شرایط بودجه‌ای و درآمدهای دولت در چند مرحله اعمال می‌شود.

3. احتمال بازنگری دوره‌ای در سال وجود دارد.

بنابراین برخلاف سال‌های قبل که افزایش حقوق یک‌بار در ابتدای سال اتفاق می‌افتاد، در سیاست جدید، امکان دارد:

• در نیمه سال

• انتهای سال

• یا زمان‌های خاص

اصلاحات جدیدی روی حقوق کارمندان اعمال شود.

واریز فوق‌العاده خاص؛ تعیین تکلیف یکی از مطالبات مهم کارکنان

موضوع «فوق‌العاده خاص» مدت‌هاست تبدیل به یکی از دغدغه‌های جدی کارکنان دولت شده است. بسیاری از دستگاه‌ها مانند:

• کارکنان وزارت کشور

• کارکنان آموزش و پرورش

• کارکنان بهداشت

• کارکنان مالیاتی

• کارکنان ناجا

در ماه‌های اخیر منتظر تعیین تکلیف آن بوده‌اند.

رفیع‌زاده اعلام کرده است:

«واریز فوق‌العاده خاص تعیین تکلیف شده و بخش‌های اصلی آن در چارچوب اصلاح نظام پرداخت اجرایی می‌شود.»

هرچند جزئیات دقیق هنوز منتشر نشده، اما منابع آگاه می‌گویند این فوق‌العاده:

• به‌صورت تدریجی

• و بر مبنای عملکرد

• و میزان اهمیت شغل

پرداخت خواهد شد.

به‌عبارت دیگر، قرار نیست همه کارمندان به‌صورت یکسان فوق‌العاده خاص دریافت کنند.

چرا دولت به اصلاح فوری حقوق کارمندان نیاز دارد؟

براساس تحلیل کارشناسان و نهادهای رسمی، نظام فعلی حقوق کارمندان با چند چالش جدی مواجه است:

۱. نابرابری در پرداخت‌ها

در برخی دستگاه‌ها کارکنان با شغل مشابه، دریافتی پنج تا ده میلیون تومان بیشتر از سایر کارکنان دارند.

۲. سهم بالای پرداخت‌های غیرمستمر

بیش از ۳۰ درصد حقوق کارمندان شامل مواردی است که در بازنشستگی محاسبه نمی‌شود.

۳. شکاف شدید بین حقوق کارمندان شاغل و بازنشسته

این شکاف در برخی موارد به ۴۰ تا ۶۰ درصد رسیده است.

۴. نبود ارتباط بین بهره‌وری و حقوق

در نظام فعلی، خروجی کار، تلاش و کارایی اثر مستقیمی روی حقوق کارمندان ندارد.

۵. افزایش نارضایتی عمومی

در سال‌های اخیر میزان شکایات و اعتراضات صنفی کارکنان درباره حقوق، رشد قابل توجهی داشته است.

رابطه حقوق کارمندان امروز با حقوق بازنشستگی آینده

یکی از نکات کلیدی در سخنان رئیس سازمان امور اداری و استخدامی، اشاره به تأثیر مستقیم اصلاحات جدید بر «حقوق بازنشستگان» بود.

او گفت:

«اگر اضافه‌کار و رفاهیات مشمول کسور بازنشستگی شوند، حقوق بازنشستگان به‌طور محسوس افزایش می‌یابد.»

این موضوع بسیار مهم است، زیرا:

• در شرایط فعلی اضافه‌کار و رفاهیات بخش مهمی از حقوق کارمندان را تشکیل می‌دهد.

• اما پس از بازنشستگی این بخش کاملاً حذف می‌شود.

• این افت درآمد موجب نارضایتی شدید بازنشستگان شده است.

اصلاح این وضعیت می‌تواند ساختار صندوق‌های بازنشستگی را نیز پایدارتر کند.

آیین‌نامه جدید بودجه‌ریزی عملیاتی چه تغییری در حقوق کارمندان ایجاد می‌کند؟

بر اساس برنامه هفتم، دولت مکلف است بودجه‌ریزی دستگاه‌ها را:

• عملکردمحور

• شفاف

• قابل سنجش

کند.

با اجرای این آیین‌نامه، حقوق کارمندان نیز:

• مبتنی بر «عملکرد واقعی» دستگاه

• میزان خروجی

• و تحقق اهداف کمی و کیفی

پرداخت می‌شود.

به‌عبارت دیگر، هر دستگاهی که عملکرد بهتری داشته باشد، بودجه بیشتری برای رفاهیات، پاداش و فوق‌العاده‌ها خواهد داشت.

آیا امکان افزایش مجدد حقوق کارمندان در سال جاری وجود دارد؟

بله. تحلیل‌ها نشان می‌دهد:

• افزایش مرحله‌ای حقوق

• به‌روزرسانی دوره‌ای ضریب حقوق

• و پرداخت‌های مقطعی متناسب با عملکرد

همگی بخشی از سیاست جدید دولت است.

بنابراین احتمال افزایش مجدد حقوق کارمندان در نیمه دوم سال نیز وجود دارد.

چرا فوق‌العاده خاص به همه کارکنان یکسان تعلق نمی‌گیرد؟

طبق اطلاعات دریافتی و اظهارات رسمی، پرداخت «فوق‌العاده خاص» باید بر مبنای:

• نوع شغل

• ریسک شغلی

• میزان تخصص

• اهمیت در نظام اداری

• و سطح مسئولیت

باشد.

بنابراین، مشاغل حساس‌تر مانند:

• قضات

• کادر درمان

• مالیات

• پلیس

• اورژانس

• وزارت کشور

اولویت دریافت این فوق‌العاده را خواهند داشت.

آیا حقوق کارمندان در سال آینده متحول می‌شود؟

با توجه به هم‌زمانی اصلاح نظام پرداخت با اجرای برنامه هفتم، احتمال می‌رود:

• ساختار کلی حقوق کارمندان دگرگون شود

• دریافتی‌ها شفاف و استاندارد شوند

• شکاف بین دستگاه‌ها کاهش یابد

• و بازنشستگان آینده دریافتی بهتری داشته باشند

بنابراین، سال‌های ۱۴۰۴ تا ۱۴۰۶ می‌تواند دوره طلایی اصلاح حقوق کارمندان باشد.

جمع‌بندی: حقوق کارمندان در مسیر تغییرات بزرگ قرار گرفته است

بر اساس تمامی تحلیل‌ها و اظهارات رسمی:

• حقوق کارمندان در حال ورود به یک نظام جدید است

• فوق‌العاده خاص تعیین تکلیف شده

• پرداخت‌ها مبتنی بر عملکرد خواهد شد

• رفاهیات درصورت اصلاح، روی حقوق بازنشستگی اثر می‌گذارد

• افزایش حقوق مرحله‌ای خواهد بود

• و برنامه هفتم توسعه نقش کلیدی در این تغییر دارد

به نظر می‌رسد سال‌های آینده برای کارمندان دولت سال‌های مهم و تعیین‌کننده‌ای باشد.

منبع

خبرآنلاین — اقتصادآنلاین