خبرخوش واگذاری مسکن رایگان دولتی برای این دهک‌ها | کدام دهک‌ها مشمول این طرح می‌شوند؟
طرح مسکن رایگان دولت برای دهک‌های پایین جامعه کلید خورد. جزئیات واگذاری رایگان مسکن به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی، شرایط ثبت‌نام، گروه‌های مشمول و اهداف عدالت اجتماعی را در این گزارش جامع بخوانید.
طرح مسکن رایگان دولت را می‌توان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های عدالت‌محور سال‌های اخیر دانست؛ طرحی که هدف اصلی آن، خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد، مددجویان و دهک‌های اول تا سوم جامعه است.
افزایش سرسام‌آور قیمت مسکن در سال‌های اخیر، خرید خانه را حتی برای طبقات متوسط جامعه به رؤیایی دور تبدیل کرده است. در چنین شرایطی، طرح مسکن رایگان می‌تواند نقطه عطفی در سیاست‌های حمایتی دولت و گامی مؤثر برای کاهش نابرابری اقتصادی و اجتماعی باشد.
بحران بی‌مسکنی در ایران؛ ریشه یک نابرابری ساختاری
بحران مسکن در ایران تنها یک چالش اقتصادی نیست، بلکه در عمق خود، بحران عدالت اجتماعی است.
براساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از ۲ میلیون خانوار شهری و روستایی فاقد هرگونه سرپناه دائمی هستند. اجاره‌بهای سنگین، افزایش نرخ زمین و مصالح ساختمانی، و تورم عمومی، همه باعث شده‌اند دهک‌های پایین جامعه عملاً از چرخه مالکیت مسکن حذف شوند.
در چنین شرایطی، طرح‌های حمایتی مانند مسکن رایگان دهک‌های پایین نه‌تنها به معنای تأمین سرپناه، بلکه گامی در جهت حفظ کرامت انسانی و بازگرداندن امید به اقشار فرودست جامعه است.
هدف طرح مسکن رایگان دولت
طرح «مسکن رایگان» بخشی از برنامه‌ی کلان عدالت اجتماعی و فقرزدایی دولت است. هدف آن، فراهم کردن سرپناه برای خانوارهای کم‌درآمد و مددجویان نهادهای حمایتی از طریق واگذاری واحدهای مسکونی بدون دریافت وجه یا با وام بلاعوض است.
در فاز نخست این طرح، سه دهک اول جامعه شامل:
-
مددجویان کمیته امداد امام خمینی(ره)
-
مددجویان سازمان بهزیستی
-
خانواده‌های دارای زنان سرپرست خانوار و افراد دارای معلولیت
در اولویت قرار دارند.
دهک‌های مشمول طرح مسکن رایگان
دولت در نظر دارد دهک‌های اول تا سوم درآمدی را در این طرح تحت پوشش قرار دهد. این گروه‌ها عمدتاً شامل خانوارهایی هستند که درآمد ماهانه آن‌ها کمتر از حداقل دستمزد بوده و توانایی پرداخت اقساط یا تأمین آورده اولیه را ندارند.
معیارهای اصلی شمولیت:
-
نداشتن هیچ‌گونه ملک شخصی به نام سرپرست خانوار
-
تحت پوشش بودن یکی از نهادهای حمایتی
-
سکونت در مناطق محروم یا حاشیه‌ای
-
وجود معلول یا فرد ناتوان در خانواده
همکاری نهادهای حمایتی در اجرای طرح
به گفته‌ی محمدرضا کاظم‌زاده، سرپرست اداره کل بهزیستی خراسان شمالی، طرح مسکن رایگان در همکاری مشترک بین دولت، کمیته امداد، بهزیستی و بنیاد مستضعفان در حال اجراست.
در این طرح، دولت زمین را تأمین کرده و نهادهای حمایتی هزینه ساخت را از طریق وام بلاعوض، کمک‌های خیرین و منابع قرض‌الحسنه پوشش می‌دهند.
در حال حاضر، بیش از ۱٬۸۱۴ واحد مسکونی ویژه مددجویان در خراسان شمالی در حال ساخت است که بخشی از پروژه ملی مسکن حمایتی محسوب می‌شود.
جزئیات ساخت و واگذاری واحدهای مسکونی
طبق اعلام رسمی، واحدهای مسکونی این طرح در قالب برنامه‌های زیر اجرا می‌شوند:
-
طرح نهضت ملی مسکن
-
مسکن خودمالکی با حمایت تسهیلات دولتی
-
واحدهای ساخته‌شده توسط خیرین مسکن‌ساز
میانگین زیربنای هر واحد بین ۷۰ تا ۸۰ مترمربع است و تمامی انشعابات آب، برق و گاز با حمایت دولت رایگان انجام می‌شود.
همچنین هزینه مجوز ساخت، عوارض شهرداری و پروانه نیز به‌صورت کامل حذف شده است تا فشار مالی بر خانواده‌های هدف کاهش یابد.
واگذاری مسکن رایگان به مددجویان؛ گامی برای توانمندسازی
هدف دولت از اجرای طرح مسکن رایگان مددجویان صرفاً اعطای خانه نیست؛ بلکه ایجاد بستر توانمندسازی اقتصادی است. خانواده‌ای که سرپناه امن دارد، می‌تواند بر آموزش، اشتغال و بهبود معیشت تمرکز کند.
بر اساس گزارش بهزیستی، خانوارهای دارای سرپناه پایدار، ۴۰٪ کمتر در معرض فقر مطلق قرار دارند و احتمال اشتغال اعضای خانواده نیز ۲ برابر بیشتر از خانوارهای فاقد مسکن است.
اثرات روانی و اجتماعی خانه‌دار شدن
مسکن رایگان نه‌تنها بُعد اقتصادی بلکه بُعد روانی و اجتماعی نیز دارد.
خانه‌دار شدن برای خانوارهای محروم، حس امنیت، آرامش و تعلق اجتماعی ایجاد می‌کند. کودکان در خانواده‌هایی که مسکن پایدار دارند، از عملکرد تحصیلی بهتری برخوردارند و والدین کمتر دچار استرس مالی می‌شوند.
به بیان دیگر، خانه‌ی امن، نقطه‌ی آغاز بازسازی عزت‌نفس و اعتماد اجتماعی در میان اقشار آسیب‌پذیر است.
وضعیت اجرای طرح در استان‌ها
به گفته‌ی مسئولان محلی، طرح مسکن رایگان در استان‌های خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان، کرمانشاه و خوزستان با سرعت بیشتری در حال اجراست.
در خراسان شمالی، تا کنون ۱۶۰ واحد مسکونی تحویل مددجویان شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۴۰۰ واحد دیگر تکمیل و واگذار شود.
در استان سیستان و بلوچستان نیز، با همکاری کمیته امداد و سپاه، حدود ۲ هزار واحد مسکونی رایگان برای خانواده‌های نیازمند در حال احداث است.
چالش‌ها و موانع اجرای طرح مسکن رایگان
با وجود پیشرفت‌های قابل‌توجه، این طرح با چالش‌هایی روبه‌رو است:
-
کمبود آورده نقدی خانوارها برای تکمیل مراحل نهایی ساخت
-
مشکلات ضمانت بانکی در تسهیلات قرض‌الحسنه
-
افزایش هزینه مصالح ساختمانی به دلیل تورم
-
کندی همکاری برخی دستگاه‌های اجرایی محلی
با این حال، همکاری میان دولت، بنیاد مسکن، بانک‌ها و نهادهای حمایتی می‌تواند مسیر اجرای این طرح را هموارتر کند.
نقش خیرین مسکن‌ساز در توسعه عدالت اجتماعی
خیرین مسکن‌ساز در کنار دولت، نقش حیاتی در تکمیل پروژه‌های مسکن رایگان دهک‌های پایین دارند.
به گفته‌ی سازمان بهزیستی، بیش از ۳۰ درصد از واحدهای حمایتی کشور توسط خیرین ساخته یا تأمین مالی شده است. این هم‌افزایی میان بخش دولتی و مردمی، باعث تسریع در خانه‌دار شدن اقشار نیازمند شده است.
چشم‌انداز آینده طرح مسکن رایگان
دولت در برنامه بلندمدت خود، قصد دارد تعداد ۱۰۰ هزار واحد مسکن حمایتی رایگان را تا پایان سال ۱۴۰۶ در سراسر کشور تکمیل کند.
همچنین پیش‌بینی می‌شود در فاز دوم، دهک چهارم جامعه نیز به طرح افزوده شود.
این برنامه می‌تواند نقش مهمی در کاهش نرخ فقر مسکن و افزایش شاخص «امید به آینده» در مناطق کم‌برخوردار داشته باشد.
جمع‌بندی و تحلیل نهایی
طرح مسکن رایگان دولت یکی از جدی‌ترین گام‌ها در مسیر عدالت اجتماعی است. واگذاری مسکن رایگان به دهک‌های پایین، اقدامی فراتر از سیاست‌های رفاهی کوتاه‌مدت است و می‌تواند در بلندمدت، چرخه فقر را متوقف کند.
دهک‌های مشمول: دهک‌های اول تا سوم، مددجویان، معلولان، زنان سرپرست خانوار
میانگین متراژ: ۷۵ متر مربع
تعداد واحدها تا کنون: بیش از ۱۸۰۰ واحد در حال ساخت
حمایت‌ها: حذف عوارض، انشعابات رایگان، وام بلاعوض
چشم‌انداز: ۱۰۰ هزار واحد رایگان تا پایان ۱۴۰۶
با اجرای کامل طرح مسکن رایگان، دولت گامی بزرگ در مسیر برابری فرصت‌ها و کرامت انسانی برمی‌دارد؛ گامی که نه‌تنها سقفی بر سر محرومان می‌گذارد، بلکه امیدی تازه در دل جامعه می‌کارد.
منبع: اقتصادآنلاین
